Cây Xoan đào – Chia sẻ những điều bạn cần biết về cây gỗ xoan đào

Ngày đăng: 23/08/2023

Gỗ xoan đào hiện đang là chất liệu được sử dụng phổ biến trong sản xuất đồ nội thất. Hôm nay, tại Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về cây xoan đào, đồng thời chia sẻ thêm những điểm mới mẻ để bạn có thể hiểu rõ hơn về cây này.

Cây xoan đào và những điều bạn cần biết

1. Tìm hiểu chung về cây xoan đào

1.1. Cây xoan đào là cây gì?

Cây xoan đào, có tên khoa học là Prunus Arborea, thuộc nhóm cây gỗ tự nhiên của họ VI. Ngoài tên gọi gỗ xoan đào, nó còn được biết đến với các tên khác như Cáng Lò, sapele…

So với các loại cây gỗ khác, cây xoan đào có kích thước lớn, chiều cao trung bình từ 20m – 30m và đường kính thân gỗ từ 40 đến 65cm. Tốc độ sinh trưởng của cây khá nhanh, nên có nhiều cây lớn có thể đạt đường kính lên đến 85cm.

• Vỏ của cây xoan đào nhẵn, có màu tro bạc. Vỏ cây dày và màu nâu nhạt. Thường thì khi cây trưởng thành, vỏ cây sẽ nứt dọc thân và bong tróc thành những mảnh nhỏ. Thân cây có mùi hơi hôi, gần giống mùi bọ xít.
• Lá đơn nguyên, phiến lá dày và hơi nhọn. Lá kép lông chim mọc cách nhau, hình dạng thuôn dài.
• Hoa xoan đào mọc từng chùm ở nách lá, có màu trắng vàng. Hoa đực lưỡng tính có màu đỏ và mọc thành từng cụm ở đầu cánh hoặc nách lá. Hoa xoan đào có 5 cánh và phủ lông mềm (hoa sẽ nở vào tháng 3 – 4).
• Quả của cây xoan đào có hình dạng cầu hoặc trứng, đường kính khoảng 2cm. Quả chín có màu vàng nâu, hạt to và cứng. (quả chín vào tháng 8, 9).

Việc nhận biết cây xoan đào so với các loại cây khác có thể dễ dàng thông qua những đặc điểm trên. Tóm lại, cây xoan đào có thân gỗ xù xì, màu sẫm đỏ. Phần tán của cây xoan đào rộng và lá dày hơn. Quả xoan đào to, cứng và có 5 chấm đen xung quanh đầu hạt. Thớ gỗ cây xoan đào thô và thịt gỗ nhạt hơn.

1.2. Sự phân bố của cây xoan đào

Cây xoan đào thích ánh sáng và phát triển mạnh trên địa hình bằng phẳng không quá dốc, ở nhiệt độ trung bình từ 20 đến 28 độ C. Cây có thể sinh sống ở nhiều môi trường đất khác nhau như đất ven sông, đất thị, hay đất thị pha cát. Tuy nhiên, cây cần duy trì độ pH trung bình, dễ thoát nước và không bị ngập úng.

Cây xoan đào có nguồn gốc từ các nước Đông Nam Á như Lào, Campuchia, Indonesia, Singapore, Malaysia… Tuy nhiên, cây này được phân bố rải rác trong các rừng thứ sinh và nguyên sinh.

Ở Việt Nam, cây xoan đào phân bố chủ yếu tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Lạng Sơn, Hà Giang, Quảng Ninh, Sơn La, Lai Châu và một số tỉnh ở Tây Nguyên như Lâm Đồng, Kon Tum. Tuy nhiên, cây xoan đào tập trung nhiều nhất ở miền Đông Nam Trung Bộ như Bình Thuận, Đồng Nai.

2. Cây xoan đào có tác dụng gì?

2.1. Cây xoan đào trong đồ nội thất

Gỗ xoan đào có những ưu điểm nổi trội như rắn chắc, cứng và có vân gỗ đẹp xếp theo tầng giống như gợn sóng. Ngoài ra, gỗ xoan đào còn có khả năng chịu nhiệt, nén, nước và lực rất tốt. Gỗ này cũng chịu được khí hậu và thời tiết ẩm 4 mùa ở Việt Nam. Gỗ xoan đào ít bị cong vênh, nứt nẻ theo thời gian và bền đẹp (nếu được tẩm sấy kỹ lưỡng theo quy chuẩn Châu Âu).

Chính vì những ưu điểm này, gỗ xoan đào được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất và thi công nội thất gia đình như tủ bếp, giường ngủ, tủ quần áo, tủ rượu, quầy bar, bàn và ghế phòng khách, vách ngăn trang trí…

2.2. Lá cây xoan đào có công dụng chữa bệnh

Không chỉ được sử dụng trong đồ nội thất, lá cây xoan đào còn có khả năng chữa bệnh hiệu quả mà ít người ngờ tới.

• Chữa đau lưng: lá xoan đào có công dụng tốt trong việc giảm đau lưng. Bạn có thể lấy lá xoan tươi, phơi nắng hoặc rang vàng, sau đó áp lên vùng đau lưng và mát-xa nhẹ nhàng. Kiên nhẫn thực hiện, bạn sẽ cảm nhận được sự giảm đau lưng hiệu quả.

• Chữa ngứa vùng kín phái nữ: Vỏ cây xoan kết hợp với khuynh diệp, lá đào, hạt tiêu, hoàng bá tươi, rễ cây lựu theo tỉ lệ, đun sôi, sau đó để nguội và rửa vùng kín bên ngoài. Phương pháp này giúp hạn chế viêm nhiễm và ngứa vùng kín của phụ nữ.

• Chữa ghẻ: Bài thuốc dân gian chữa ghẻ ngứa bao gồm vỏ cây xoan, thạch cao sống, rượu trắng, tam tiền, nghệ vàng, gừng già và bông cò. Tất cả các nguyên liệu trên được giã nhuyễn, hòa nước và để nguội, sau đó bôi trực tiếp lên các vết ghẻ ngứa rất hiệu quả.

Ngoài ra, lá cây xoan đào còn được dùng để chữa giun sán cho vật nuôi như trâu, bò, dê… Đây là phương pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí.

3. Có nên trồng cây xoan đào không?

Xoan đào là một loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, vì vậy việc trồng cây này là điều hợp lý. Với một diện tích khoảng 1ha, bạn có thể trồng từ 100 đến 150 cây xoan đào. Cây xoan đào là loại cây rừng mọc hoang, rất dễ trồng và có khả năng chịu hạn cao, phù hợp với những vùng đất nghèo dinh dưỡng, bị nhiễm phèn, nhiễm mặn. Tuy nhiên, khi trồng cây xoan đào, cần chú ý đến điều kiện ánh sáng vì đây là loại cây ưa sáng và không thể phát triển nếu thiếu sáng. Trong quá trình trồng, hãy tham khảo các chuyên gia và học hỏi từ nhiều kinh nghiệm nuôi trồng cây để đạt hiệu quả tốt nhất. Nếu có đủ điều kiện, việc trồng cây xoan đào là điều rất đáng thực hiện.

4. Ở đâu bán cây xoan đào giống?

Giống cây xoan đào hiện nay không phổ biến nhưng cũng không quá khó tìm. Nếu bạn muốn tìm giống cây gỗ xoan đào, hãy tìm nhà cung cấp giống cây uy tín, các cơ sở cung cấp giống của Bộ Nông nghiệp hoặc các đơn vị lâm nghiệp. Điều này đảm bảo nguồn gốc giống cây rõ ràng và hướng dẫn kỹ thuật ươm trồng chính xác để đạt hiệu quả tốt nhất.

5. Phương pháp trồng cây xoan đào chuẩn nhất

5.1. Kỹ thuật ươm cây xoan đào

Cây xoan đào, lát xoan, xoan ta… thuộc cùng họ (chi), nên kỹ thuật ươm cây giống có phần tương đồng. Dưới đây là tổng hợp kỹ thuật ươm cây xoan đào sau khi tìm hiểu và tham khảo nhiều tài liệu khác nhau.

5.1.1. Thu hái, chế biến và bảo quản hạt giống

• Thu hái hạt giống từ những cây tuổi thọ trên 10 năm. Cây mẹ được chọn phải có hình dáng đẹp, thân thẳng, chiều cao dưới cánh 6m, tán lá đều và không bị bệnh, cụt ngọn. Cây phải có sức sinh trưởng khá, chỉ thu hái những quả chín có màu vàng, thịt quả mềm, nhân màu trắng.
• Sau khi thu hái, quả cần được chế biến ngay. Phân loại quả và ủ quả chưa chín trong 2-3 ngày để đảm bảo quả chín đều (ủ quả không cao quá 50cm, có thông gió và đảo quả hàng ngày). Khi quả chín hết, ngâm quả trong nước lã, chà sạch vỏ hạt và lấy hạt rửa sạch. Sau đó, phơi hạt dưới ánh nắng mặt trời để khô và bảo quản.

5.1.2. Xử lý hạt giống

• Hạt giống trước khi gieo cần được ngâm trong thuốc tím (KMnO4) nồng độ 0,05% trong 10 phút, sau đó rửa sạch và ngâm hạt trong nước ấm 45 độ C trong 8 giờ. Sau đó, trồng hạt vào hố, phủ đất lên trên 1 lớp dày 10cm và rải rơm và cỏ khô lên trên. Tiến hành đốt rơm và tưới nước để duy trì độ ẩm. Khi hạt nứt ra, có thể tiến hành gieo hạt.

5.1.3. Gieo hạt

• Gieo hạt vào bầu đất đã chuẩn bị sẵn (mỗi bầu là 1 hạt) và lấp đất mịn vừa kín hạt. Mỗi hạt sau này có thể mọc lên thành 3-4 cây, do đó cần tỉa bớt và chỉ để lại cây tốt nhất. Có thể chọn những cây tốt để cấy sang bầu khác nếu hạt không mọc. Chú ý chỉ bấm tỉa và cấy cây sang bầu khác khi cây còn nhỏ (< 2 tháng) và cao dưới 15cm.
• Hoặc có thể gieo hạt trực tiếp trên luống. Khi cây đạt chiều cao từ 10-15cm, bấm cây vào bầu.

5.1.4. Chăm sóc cây con

• Giữ ẩm cho cây trong 3 tháng đầu và tưới nước phân chuồng hoặc phân NKP pha loãng 1% mỗi 15 ngày. Nếu cây chịu đau lá và mất màu, có thể sử dụng sulphat đạm và supe lân để tưới cây (pha nồng độ 0,1% – 0,2%, tưới 2,5 lít/m2 mỗi 2 ngày). Sau khi tưới nước phân, cần rửa sạch bằng nước lã.
• Để phòng trừ bệnh thối cổ rễ, có thể sử dụng dung dịch Booc đo 1% hoặc thuốc Benlate (1g/1 lít) phun đều trên mặt luống. Nếu bệnh xuất hiện, pha nồng độ 6g/10 lít nước phun cho 100m2, phun liên tục trong 2-3 tuần.
• Thời gian nuôi cây trong vườn ươm từ 3-4 tháng, khi cây đạt chiều cao 35-40cm và đường kính cổ rễ 3,5-4,0mm, có thể đem xuất vườn.

5.2. Kỹ thuật trồng cây xoan đào

• Bẻ một lỗ giữa hố sâu bằng chiều cao của bầu cây trồng bằng cuốc hoặc xẻng. Đặt cây sao cho cổ rễ ngang mặt hố và đặt cây sao cho cổ cây cao hơn mặt đất 2-5cm. Hoàn thành bằng cách đưa cây vào hố và vun đất xung quanh cho kín, nén chặt đất xung quanh gốc cây (chú ý không nén quá mạnh để tránh gây vỡ bầu rễ của cây). Tạo rãnh để tưới nước và lựa chọn việc làm luống để thuận tiện cho việc tưới nước cây.

Trong trường hợp cây đã trên 4 tháng tuổi mới được đem đi trồng, cần rạch bỏ vỏ bầu, lấp đất đến cổ rễ và nén chặt đất. Lưu ý, cây phải đặt thẳng đứng ở giữa hố.

Hãy lưu ý rằng khi trồng cây xoan đào, không nên chọn thời tiết râm mát, vì nó sẽ làm cây khó phát triển hơn. Tránh trồng cây trong đất ngập nước trong vòng 4-7 ngày vì điều này có thể gây hại cho cây. Nếu cây không phục hồi kịp thời, việc phát triển sẽ bị chậm trễ.

Trong quá trình chăm sóc, cần chú ý tưới nước đều đặn, cắt tỉa và tạo hình cây một cách đều đặn. Trong mùa khô, cần cung cấp đủ nước cho cây phát triển, phun thuốc trừ sâu và thường xuyên nhổ cỏ xung quanh khu vực cây sống. Cần thường xuyên tỉa các nhánh cây để tránh tình trạng cây phân cành sớm, từ đó cây gỗ thu hoạch sẽ thẳng và đẹp hơn nhiều.

Cây xoan đào thường gặp vấn đề về sâu bệnh, đặc biệt là sâu đục lá. Sâu này tấn công qua những vết xước ở vỏ cây nên cần hạn chế xước thân cây. Có thể quét vôi phần thân cây hoặc sử dụng thuốc điều trị phù hợp.

Với những thông tin trên, bạn đã biết thêm về cây xoan đào – một loại cây gỗ phổ biến và có nhiều tác dụng. Hãy xem cây xoan đào như một nguồn tài nguyên vô cùng quý giá và áp dụng những phương pháp trồng và chăm sóc cây đúng cách để tận hưởng những lợi ích mà nó mang lại.

Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh