Cây Thuốc Mọi – Sức Khỏe Từ Tự Nhiên

Cây thuốc mọi, hay còn được biết đến với tên gọi khác là cây cơm cháy, thuộc họ Cơm cháy. Nó là một loại cây có tác dụng điều trị nhiều bệnh như viêm gan, phong thấp, táo bón và một số bệnh ngoài da như chàm, nổi mề đay mẩn ngứa,… Tuy nhiên, cần lưu ý rằng cây này chứa độc tính nên cần thận trọng khi sử dụng.

Mô tả cây thuốc mọi

1. Đặc điểm cây thuốc mọi

Cây thuốc mọi là loại cây thân nhỡ, cao khoảng 2,5 – 3m và có tuổi thọ lâu dài. Thân cây tròn, màu lục nhạt, bề mặt nhẵn, bên trong xốp và có nhiều lỗ bì. Lá mọc đối xứng, mềm, có hình dạng như lông chim, mỗi lá gồm 3 – 9 đôi lá chét. Hoa mọc thành chùm xim, màu trắng, và quả mọng có màu đỏ khi chín. Cây ra hoa vào tháng 5 – 8 và sau đó sẽ cho quả vào tháng 9 – 11 hằng năm.

2. Hình ảnh cây cơm cháy

3. Bộ phận dùng

Toàn cây thuốc mọi được sử dụng làm thuốc.

4. Phân bố

Cây thuốc mọi mọc hoang tại bờ suối, ven rừng ở các tỉnh miền Bắc như Cao Bằng, Lai Châu, Lào Cai, Lạng Sơn,… Các tỉnh phía Nam cũng có cây này nhưng số lượng ít hơn.

5. Thu hái – sơ chế

Cây thuốc mọi được thu hái vào mùa hè thu. Sau đó, cây được rửa sạch và sử dụng trực tiếp hoặc phơi khô để bảo quản.

6. Bảo quản

Dược liệu cây thuốc mọi cần được bảo quản ở nơi khô ráo và thoáng mát.

7. Thành phần hóa học

Cây thuốc mọi chứa nhiều chất có tác dụng như acid ursol, a-amyrin galmitate, camposterol, stigmasterol, tannin,… Hoa chứa tinh dầu, flavonoid, isoquercitrin, rutin, hyperoside, astragalin, alcohol,… Lá chứa glycoside cyanogenic và quả chứa isoquercetin, sambucyanin, rutin, tinh dầu, đường hữu cơ như fructose và glucose.

Vị thuốc cây thuốc mọi

1. Tính vị

Cây thuốc mọi có vị hơi đắng và tính ấm.

2. Quy kinh

Chưa có nghiên cứu cụ thể về quy kinh của cây này.

3. Tác dụng của cây cơm cháy

• Theo Đông Y:
  • Thân và lá của cây có tác dụng tiêu phù, lợi tiểu và giảm đau.
  • Rễ có tác dụng tiêu phù và chống co thắt.
  • Quả có tác dụng thông đại tiểu tiện.
• Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
  • Cây thuốc mọi có tác dụng chống viêm, tăng cường miễn dịch và ức chế quá trình oxy hóa.
  • Toàn cây thuốc mọi đều có tác dụng tăng tốc độ hồi phục và giúp làm liền vết thương nhanh chóng.

4. Cây thuốc mọi trị bệnh gì?

• Rễ cây thuốc mọi được sử dụng để trị bệnh thấp khớp, gãy xương và tổn thương do té ngã.
• Lá và thân cây trị ngứa da, chàm, tổn thương mô mềm, phù thũng và viêm thận.
• Quả và vỏ cây được sử dụng để trị thấp thũng, táo bón và kiết lỵ.
• Toàn cây được sử dụng để trị viêm họng, giang mai, đau thần kinh, chàm, hen suyễn, động kinh, viêm khí quản, ho, cảm,…

5. Cách dùng – liều lượng

Cây thuốc mọi có thể được sử dụng ở dạng sắc uống và dùng ngoài. Liều dùng tham khảo là 30 – 60g/ngày (lá và thân), 12 – 20g/ngày (quả và vỏ). Dùng ngoài không có quy định về liều lượng.

Bài thuốc từ cây thuốc mọi – cơm cháy

1. Bài thuốc trị chấn thương do té ngã

• Chuẩn bị: Rễ cây thuốc mọi 60g.
• Thực hiện: Đun lấy nước uống, có thể dùng thêm lá tươi giã và đắp trực tiếp lên vùng bị đau nhức.

2. Bài thuốc trị viêm thận phù thũng

• Chuẩn bị: Toàn cây thuốc mọi 30 – 60g.
• Thực hiện: Đem sắc lấy nước và uống khi thuốc còn ấm.

3. Bài thuốc trị gãy xương

• Chuẩn bị: Lá và vỏ rễ của cây cơm cháy.
• Thực hiện: Rửa sạch, giã nát và đắp trực tiếp lên chỗ xương gãy. Sử dụng vải và nẹp để cố định xương.

4. Bài thuốc trị đau nhức

• Chuẩn bị: Rễ (mùa lạnh) và cành lá (mùa nóng).
• Thực hiện: Rễ giã nát và dùng cành lá để xoa và đắp lên rốn. Ngoài ra, lá cây thuốc mọi có thể được làm nóng và trải lên chiếu, giúp giảm đau nhức.

5. Bài thuốc trị bong gân và khớp sưng đau

• Chuẩn bị: Lá cây cơm cháy và vài củ hành.
• Thực hiện: Cắt nhỏ lá cây thuốc mọi, giã nát và trộn với hành. Đắp lên chỗ đau nhức và băng lại, thay thuốc mỗi ngày 1 lần.

6. Bài thuốc trị thổ ra huyết, chấn thương chảy máu

• Chuẩn bị: Địa du 12g, trắc bách diệp và rễ cây cơm cháy mỗi vị 9g.
• Thực hiện: Dùng các vị sắc lấy nước uống.

7. Bài thuốc trị chứng đau nhức xương khớp do phong thấp

• Chuẩn bị: Rễ cây thuốc mọi 20 – 30g.
• Thực hiện: Đem sắc với nước dùng uống, đồng thời nên dùng rễ sắc lấy nước ngâm rửa vùng khớp đau nhức.

8. Bài thuốc trị tiểu tiện nhỏ giọt

• Chuẩn bị: Rễ cây cơm cháy 90 – 120g, dạ dày lợn 1 cái.
• Thực hiện: Hầm dược liệu với dạ dày lợn để mềm, thêm gia vị và chia thành nhiều lần ăn trong ngày.

9. Bài thuốc trị hoàng đản (chứng vàng da do gan)

• Chuẩn bị: Thịt ba chỉ và rễ cây thuốc mọi.
• Thực hiện: Dùng rễ cây hầm với dược liệu để ăn hằng ngày.

10. Bài thuốc trị cước khi mới phát khiến đầu gối và chân sưng đau

• Chuẩn bị: Bã rượu 1 phần, rễ thuốc mọi 3 phần.
• Thực hiện: Trộn đều, sao nóng và đắp lên chỗ sưng đau. Sử dụng băng để cố định, thay thuốc 2 lần mỗi ngày.

11. Bài thuốc có tác dụng nhuận tràng, trị táo bón

• Chuẩn bị: Hoa, quả 15g hoặc vỏ cây 15 – 20g.
• Thực hiện: Sắc lấy nước uống nhiều lần trong ngày. Lưu ý chỉ sử dụng trong thời gian ngắn và ngưng khi quá trình đại tiện bình thường trở lại.

12. Rượu cơm cháy giúp hỗ trợ điều trị thấp khớp

• Chuẩn bị: Rễ hoặc quả cơm cháy (1kg dược liệu dùng 4 – 5 lít rượu 40 độ).
• Thực hiện: Ngâm trong vòng 1 tháng, mỗi lần dùng 1 ly nhỏ uống.

13. Bài thuốc giúp sát khuẩn và giảm ngứa da

• Chuẩn bị: Lá cơm cháy tươi.
• Thực hiện: Rửa sạch và nấu nước tắm hằng ngày. Bài thuốc này thường được áp dụng cho phụ nữ sau khi sinh nở.

14. Bài thuốc chữa bệnh ghẻ lở

• Chuẩn bị: Lá cây thuốc mọi 20g.
• Thực hiện: Sắc lấy nước ngâm rửa vùng da bị tổn thương. Áp dụng bài thuốc liên tục trong vòng 5 ngày.

15. Bài thuốc chữa mề đay mẩn ngứa do thời tiết thay đổi

• Chuẩn bị: Cành và lá cây thuốc mọi 30g.
• Thực hiện: Sắc với 800ml nước với lửa nhỏ, sau đó dùng nước sắc tắm hoặc rửa vùng da bị tổn thương.

16. Bài thuốc trị chứng đơn độc khắp người ở trẻ nhỏ

• Chuẩn bị: Cành và lá cây thuốc mọi.
• Thực hiện: Sắc lấy nước để tắm trẻ.

17. Bài thuốc trị đau nhức xương khớp và mô mềm do chấn thương

• Chuẩn bị: Rễ cây thuốc mọi 20g.
• Thực hiện: Sắc với nửa phần nước và nửa phần rượu, chắt lấy nước và thêm đường trắng, sau đó uống.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng cây thuốc mọi

• Nên dùng theo liều lượng quy định. Cây thuốc mọi có chứa độc tính, sử dụng quá liều có thể gây nôn mửa, tiêu chảy, tiểu quá nhiều, buồn nôn, chóng mặt,…
• Dược liệu chứa độc tính có thể gây tổn thương dạ dày, tránh sử dụng cho người bị viêm loét dạ dày – tá tràng.
• Thận trọng khi sử dụng bài thuốc uống cho phụ nữ mang thai và người đang cho con bú.
• Cây thuốc mọi có tác dụng tăng cường miễn dịch, cân nhắc sử dụng khi điều trị các bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống,…
• Quả tươi của cây chứa chất độc xyanua, phơi khô, sắc hoặc ngâm rượu để giảm độc tính.
• Cần kiểm tra cơ địa nhạy cảm trước khi sử dụng, vì cây thuốc mọi có thể gây dị ứng ở một số người.
• Tránh sử dụng đồng thời với các thuốc tác động đến hệ miễn dịch, Lithium và các thuốc chuyển hóa ở gan như Ketoconazole, Lovastatin, Fexofenadine, Itraconazole,…

Cây thuốc mọi là một dược liệu quý hiếm, mang lại nhiều công dụng hữu ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, bạn nên tham vấn y khoa để đảm bảo an toàn và tránh các tác dụng không mong muốn.

Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh. Link