Huyết Rồng – Cây cảnh có tác dụng chữa bệnh và y học cổ truyền

Huyết rồng là một loại thảo dược quý có nhiều tác dụng chữa bệnh và thường được sử dụng trong y học cổ truyền. Cây còn có các tên gọi khác như hồng đằng, huyết đằng, kê huyết đằng, dây máu… Đặc biệt, cây được gọi là “Huyết rồng” vì khi cắt thân cây, có chất nhựa màu đỏ giống máu. Hãy cùng tìm hiểu về cây huyết rồng và công dụng của nó trong việc điều trị bệnh.

Đặc điểm thực vật của huyết rồng

Huyết rồng có tên khoa học là Sargentodoxa cuneata, thuộc họ Huyết đằng (Sargentodoxceae).

Mô tả cây

Huyết rồng là loại cây leo, có thân dài đến 10m. Vỏ ngoài có màu hơi nâu. Lá mọc so le, gồm 3 lá chét, cuống dài 4,5 – 10cm. Lá chét giữa có cuống ngắn, lá chét hai bên gần như không có cuống. Mặt trên của lá màu xanh, mặt dưới màu xanh nhạt hơn. Hoa đơn tính mọc thành chùm ở kẽ lá. Quả mọng hình trứng dài 8 – 10mm, khi chín có màu lam đen. Mùa hoa vào tháng 3 – 4, mùa quả vào tháng 7 – 8.

Huyết rồng là loại dây leo thường dùng để làm thuốc chữa bệnh

Phân bố, sinh thái

Cây huyết rồng thường mọc hoang và được tìm thấy ở vùng núi phía bắc Việt Nam, đặc biệt là nơi có độ ẩm thấp như Lào Cai, Thái Nguyên, Bắc Cạn, Hòa Bình, Lạng Sơn… Ở Trung Quốc, cây thường được tìm thấy ở các tỉnh như Quảng Đông, Quảng Tây, Phúc Kiến, Vân Nam, Tứ Xuyên, Hải Nam, Hồ Bắc… Huyết rồng có thể thu hái quanh năm, thường vào các tháng 9 – 10. Trước khi sử dụng, cây được chặt toàn bộ, phơi khô, cắt bỏ lá và cành.

Bộ phận dùng

Toàn cây của huyết rồng được phơi hoặc sấy khô.

Huyết rồng dùng làm thuốc có màu sắc khá đặc trưng

Thành phần hóa học

Các nghiên cứu cho thấy huyết rồng chứa nhiều tanin và một số hợp chất khác như salidroid, liriodendrin, emodin, formonetin, calycosin, 4 loại sapogenol triterpen và flavonoid.

Liều lượng dùng

Liều dùng hàng ngày là 10 – 15g. Có thể sắc nước uống hoặc ngâm rượu uống.

Tác dụng của cây huyết rồng

Tác dụng theo Y học cổ truyền

Huyết rồng là một loại thuốc đã được sử dụng từ lâu trong y học cổ truyền. Thuốc có vị đắng, tính bình. Theo quy kinh can, tiểu trường, vị, huyết rồng có tác dụng bổ huyết, hoạt huyết, chỉ thống, thanh nhiệt, giải độc, thư cân. Cây huyết rồng được sử dụng trong phạm vi kinh nghiệm nhân dân, thường dùng để hỗ trợ chữa các triệu chứng thiếu máu, lưng đau gối mỏi, chân tay tê liệt, kinh nguyệt không đều. Hoặc được sử dụng để hỗ trợ giảm triệu chứng đau bụng, phong thấp, giun kim, giun đũa.

Lợi ích sức khỏe theo Y học hiện đại

Theo Y học hiện đại, cây huyết rồng có khả năng hỗ trợ giảm các triệu chứng sau:

• Tăng nồng độ cAMP trong huyết tương và khả năng chịu đựng tình trạng thiếu oxy.
• Làm giãn nở động mạch vành và thu hẹp phạm vi nhồi máu cơ tim.
• Ức chế kết tập tiểu cầu, tăng lưu lượng mạch vành, chống huyết khối.
• Giảm sưng đau, điều trị chấn thương và sưng đau do sung huyết.
• Thanh nhiệt, thải độc, chữa lở loét do nhiệt độc.
• Thúc đẩy quá trình lưu thông máu và làm tan huyết ứ, giảm chứng vô kinh và đau bụng kinh do huyết ứ.
• Giảm đau khớp do phong thấp và đau nhức khớp do thay đổi thời tiết.
• Hỗ trợ điều trị vô sinh viêm tắc ống dẫn trứng, u nang buồng trứng, viêm tủy xương mãn tính, sỏi đường mật.
• Có khả năng ức chế Staphylococcus aureus, Streptococcus beta, Escherichia coli, Staphylococcus albicans, Catarrhalis, Streptococcus, Pseudomonas aeruginosa khi nghiên cứu trên thực nghiệm.

Một trong những tác dụng của Huyết rồng đã được nghiên cứu là khả năng chống huyết khối

Tác dụng phụ của huyết rồng

Huyết rồng đã được sử dụng trong nhiều năm trên lâm sàng mà hầu như không có tác dụng phụ. Tuy nhiên, nếu dùng quá liều lâu dài, có thể gây đau bụng hoặc chảy máu.

Các bài thuốc có huyết rồng

Dưới đây là một số bài thuốc từ cây huyết rồng:

Chữa đau khớp

• Huyết rồng 12g, ngũ gia bì 10g, độc hoạt 12g, uy linh tiên 12g, tang chi 10g. Sắc uống mỗi ngày.

Chữa viêm khớp dạng thấp

Các vị thuốc như:

• Dược liệu huyết rồng 16g, hy thiêm 14g, thổ phục linh 16g, vòi voi 16g.
• Dược liệu ngưu tất 12g, sinh địa 12g, nam độc lực 10g, rễ cà gai leo 10g.
• Cùng với rễ cây cúc áo 10g, huyết dụ 10g.
• Tất cả phối hợp thành thang thuốc. Sắc uống mỗi ngày một thang.

Chữa phong tê thấp, đau mỏi xương khớp

• Dược liệu huyết rồng 12g, cây mua núi 12g, rễ gối hạc 12g, rễ phòng kỷ 10g.
• Vỏ thân ngũ gia bì 10g, dây đau xương 10g.
• Các dược liệu này được thái nhỏ, phơi khô rồi ngâm rượu uống. Ngày 2 lần, mỗi lần từ 15 – 30ml.

Chữa đau dây thần kinh tọa

• Huyết rồng 20g, ngưu tất 12g, hồng hoa 12g, đào nhân 12g, nghệ vàng 12g, nhọ nồi 10g, cam thảo 4g. Sắc uống hàng ngày.

Chữa đau lưng, mỏi gối

• Dược liệu huyết rồng 16g, rễ trinh nữ 16g, tỳ giải 16g, ý dĩ 16g.
• Dược liệu cỏ xước 12g, quế chi 8g, rễ lá lốt 8g, thiên niên kiện 8g, trần bì 6g.
• Sắc uống một thang mỗi ngày.

Hỗ trợ chữa chứng thiếu máu, người mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt

• Dược liệu huyết rồng 16g, hà thủ ô đỏ 15g, đương quy 12g.
• Phối hợp với các dược liệu như nhân sâm 10g, thục địa 12g, đan sâm 12g.
• Sắc uống mỗi ngày một thang.

Chữa các chứng chân sưng đau với biểu hiện các mạch máu nổi ở chân như chuỗi thừng, đau, nóng, rát:

• Huyết rồng 30g, ngưu tất 15g, mộc qua 15g, xích thược 15g, thương truật 9g, đào nhân 9g, trạch tả 9g, ô dược 6g, trạch lan 30g. Sắc uống hàng ngày.

Chữa chứng ra mồ hôi chân tay

• Dược liệu huyết rồng 16g, đương quy 15g, bạch truật 10g, hoàng kỳ 12g.
• Phối hợp với ý dĩ nhân 12g, thương truật 10g, sa sâm 12g, hoài sơn 12g.
• Cùng với mẫu lệ 8g, sài hồ 10g, ô tặc cốt 8g, lá lốt 10g, tỳ giải 12g.
• Sắc uống mỗi ngày.

Lưu ý khi sử dụng huyết rồng

Những đối tượng sau cần cẩn trọng khi sử dụng cây huyết rồng:

• Phụ nữ có thai và trẻ em không nên tự ý dùng, cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh bất lợi.
• Người bị rối loạn đông máu hoặc các bệnh lý về máu thì không nên dùng.
• Những người thấp nhiệt ứ trệ lâu ngày cũng không nên dùng.
• Không dùng cho các trường hợp bị dị ứng hoặc mẫn cảm với các thành phần có trong dược liệu.
• Cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng phối hợp với các loại thuốc đặc hiệu khác.

Huyết rồng là loại dược liệu quý dùng để chữa bệnh. Tuy nhiên, với một số lưu ý khi dùng đã được đề cập, người bệnh nên hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng bất kì loại dược liệu nào để hạn chế tác dụng phụ.

Đây là bài viết được viết dựa trên thông tin từ Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh.