Cây Phèn đen – Thần dược trong việc chữa bệnh

Cây phèn đen có tác dụng thanh nhiệt giải độc, thu liễm, sát trùng và lợi tiểu. Dược liệu này được sử dụng trong phạm vi nhân dân để chữa chứng kiết lỵ, tiêu chảy do nhiệt, rắn cắn, đinh nhọt do huyết nhiệt và hỗ trợ điều trị bệnh trĩ cấp độ I.

Mô tả dược liệu

1. Đặc điểm thực vật

Cây phèn đen là loài cây thân nhỡ, cao khoảng 2 – 4m. Cành và nhánh có màu đen nhạt, mọc so le, phiến lá hình bầu dục, lá mỏng, mặt trên có màu sẫm hơn mặt dưới. Hoa màu ở nách lá, quả có hình cầu, thường có màu trắng sau chuyển sang màu đỏ hồng, khi chín quả có màu đen. Cây ra hoa và quả vào tháng 8 – 10 hàng năm.

2. Bộ phận dùng

Lá và rễ của cây được dùng làm dược liệu. Một số nơi còn sử dụng cả vỏ của thân cây.

3. Phân bố

Cây phèn đen thường mọc hoang ở ven rừng và bờ bụi ven đường. Ngoài ra, một số nơi còn trồng cây này để làm hàng rào.

4. Thu hái – sơ chế

Rễ của cây được thu hái vào mùa thu. Sau khi thu hái, rễ được làm sạch và phơi khô để sử dụng dần. Lá thường được thu hái vào mùa xuân – hè, sau khi thu hái, lá được phơi khô trong bóng râm và bảo quản ở nơi khô ráo. Vỏ của cây có thể thu hái quanh năm và được sử dụng tươi hoặc phơi khô.

5. Bảo quản

Dược liệu cần được bảo quản ở nơi thoáng mát và tránh ẩm.

6. Thành phần hóa học

Hiện chưa có nghiên cứu về thành phần hóa học của cây phèn đen.

Vị thuốc phèn đen

1. Tính vị

Rễ của cây có vị chát và tính lạnh.

2. Qui kinh

Hiện chưa có nghiên cứu về qui kinh của cây phèn đen.

3. Tác dụng dược lý

• Theo Đông Y: Lá của cây phèn đen có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, lợi tiểu và sát trùng. Rễ của cây có tác dụng chống viêm, thanh nhiệt và tiêu viêm. Vỏ của cây có tác dụng kích thích chuyển hóa.

• Chủ trị: Lá của cây được sử dụng để điều trị huyết nhiệt gây đinh nhọt, ứ huyết do chấn thương, tiêu chảy, phù thũng, lỵ và sốt cao. Rễ của cây được sử dụng để điều trị trẻ em cam tích, viêm thận, viêm gan, viêm ruột, lỵ và ruột kết hạch. Vỏ của cây được sử dụng để điều trị chứng khó tiểu, đậu lên mủ và nhiều bệnh khác.

• Ở Ấn Độ, cây phèn đen được sử dụng để điều trị các chứng ỉa chảy ở trẻ nhỏ và các vết thương ở răng.

• Theo nghiên cứu dược lý hiện đại: Hiện chưa có thông tin về tác dụng dược lý của cây phèn đen.

4. Cách dùng – liều lượng

Dược liệu có thể được sử dụng ở dạng sắc uống hoặc dùng ngoài. Liều lượng cụ thể tùy thuộc vào mục đích sử dụng và độ tuổi của người dùng.

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây phèn đen

Cành lá tươi của cây phèn đen được dùng để trị rắn cắn, vết thương hở, nhọt độc mới phát

1. Bài thuốc trị chứng kiết lỵ

• Chuẩn bị: Mạch nha, cam thảo đất và ý dĩ phơi khô mỗi thứ bằng lượng nhau, lá phèn đen tươi.
• Thực hiện: Phèn đen giã nát, thêm nước và lọc lấy nước cốt. Các vị thuốc khác được tán bột, dùng 1/2 thìa bột uống với nước phèn đen.

2. Bài thuốc giải độc cho rắn cắn

• Chuẩn bị: Lá phèn đen tươi.
• Thực hiện: Giã nát, nuốt nước và lấy bã đắp.
• Lưu ý: Sau khi sơ cứu, nên đến bệnh viện gần nhất để được điều trị kịp thời.

3. Bài thuốc trị chứng chảy máu ở nướu

• Chuẩn bị: Lá xuyên tiêu, long não và lá phèn đen phơi khô.
• Thực hiện: Ngậm trong miệng để cầm máu.

4. Bài thuốc trị vết thương hở

• Chuẩn bị: Bột lá phèn đen.
• Thực hiện: Rắc lên vết thương hở để tăng tốc độ hồi phục.

5. Bài thuốc trị nhọt độc mới phát

• Chuẩn bị: Lá bèo ván và lá phèn đen.
• Thực hiện: Giã nát và đắp lên vùng đau nhức.

6. Bài thuốc chữa chứng đại tiện ra phân lỏng do nhiệt

• Chuẩn bị: Đậu đen sao vàng và phèn đen ngọn có lá mỗi vị 40g.
• Thực hiện: Cho dược liệu vào nồi, đổ 800ml nước đun sôi còn lại 200ml. Chia nước sắc thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày. Nên dùng liên tục trong 3 – 5 ngày để có kết quả tốt.

7. Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh trĩ cấp độ I

• Chuẩn bị: Lá huyết dụ 5 lá, trắc bách diệp 1 nắm và lá phèn đen 1 nắm.
• Thực hiện: Rửa sạch các vị thuốc, thái nhỏ và sao vàng hạ thổ. Sau đó, sắc với 800ml nước, còn lại 200ml. Uống 150ml, chia thành nhiều lần nhỏ và dùng hết trong ngày. Còn lại 50ml, hòa thêm nước, đun kỹ và dùng để ngâm rửa trĩ từ 1 – 2 lần/ngày. Liệu trình kéo dài từ 5 – 10 ngày, nên thực hiện nhiều liệu trình để đạt kết quả tốt.

8. Bài thuốc chữa lỵ

• Chuẩn bị: Vỏ quả lựu và rễ phèn đen (sao vàng hạ thổ) mỗi vị 20g.
• Thực hiện: Sắc các vị thuốc và chia thành 2 lần dùng. Nên dùng đều đặn từ 3 – 7 ngày.

9. Bài thuốc chữa sưng đau và bầm tím do té ngã

• Chuẩn bị: 30g lá phèn đen.
• Thực hiện: Giã nát và đắp lên vùng tổn thương trong vòng 30 phút. Thực hiện liên tục trong 3 – 5 ngày để giảm sưng đau và bầm tím.

10. Bài thuốc chữa gai cột sống

• Chuẩn bị: Lá lốt và phèn đen khô mỗi vị 30g, rễ gấc 10g, cỏ xước và lá bưởi bung mỗi vị 20g.
• Thực hiện: Saos vàng các dược liệu, sau đó sắc với 1.5 lít nước trong 2 giờ. Chia nước sắc thành 3 phần bằng nhau, uống sau khi ăn khoảng 30 phút.

11. Bài thuốc chữa chứng thận hư và suy giảm chức năng thận

• Chuẩn bị: Cây mực, cây quýt gai, cây muối và cây nổ mỗi vị 20g.
• Thực hiện: Sắc với 1.5 lít nước, lấy nửa trở lên và chia thành nhiều lần uống trong ngày.

12. Bài thuốc trị chứng kiết lỵ

• Chuẩn bị: Dây mơ lông, cỏ seo gà, rễ phèn đen và cỏ tranh mỗi vị 20g, gừng tươi 2 lát.
• Thực hiện: Sắc các vị thuốc và uống 2 – 3 lần trong ngày.

Những điều cần lưu ý khi dùng dược liệu phèn đen

• Nên thận trọng khi sử dụng cho phụ nữ mang thai.

Cây phèn đen có tác dụng chữa các chứng bệnh ngoài da do nhiệt, tiêu chảy, kiết lỵ và gai cột sống. Tuy nhiên, phần lớn các bài thuốc từ dược liệu này đều được lưu truyền trong phạm vi nhân dân, vì vậy bạn nên trao đổi với bác sĩ để xác định mức độ hiệu quả và tính an toàn trước khi áp dụng.

Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh