Cây Cò Ke – Cẩm Nang Chăm Sóc và Trồng Cây

Cò ke không chỉ là một loại cây thân gỗ có tác dụng chữa ho và trị sốt rét, mà còn được sử dụng để trị các vết thương ngoài da, ghẻ lở. Để áp dụng các bài thuốc chữa bệnh từ cây cò ke, việc nắm rõ những thông tin về loại cây này là rất quan trọng.

Tên gọi và thông tin quan trọng

1. Tên gọi

• Tên khác: Bung lai, gie la, chua ke, don sai, mé, bố trà diệp, dan ke
• Tên khoa học: Grewia Paniculata Roxb. Ex DC
• Họ: Đay

2. Đặc điểm hình thái và phân bố

Đặc điểm hình thái:

• Cây cò ke có thân gỗ hoặc cây nhỡ, độ cao dưới 600m. Hầu hết nhánh cây mọc thẳng đứng.
• Lá cây có hình giáo ngược tròn, không đến gốc. Lá có thể nhọn đột ngột, cụt hoặc chia thành 2 thùy, trong đó thùy xoan là tù có răng, có góc gần đỉnh. Kích thước lá cây cò ke khoảng 15cm dài và 6cm rộng. Bề mặt trên lá có lông hình sao ngắn, mềm và gần như bị phớt một lớp đen ở mặt dưới. Cuống lá to và dài khoảng 6 – 10cm, trên bề mặt lá có 3 gân gốc, có chiều dài bằng nhau.
• Hoa cây mọc thành chùy và có hình tháp, chiều dài lên tới 15cm, cuống hoa ngắn.
• Quả của cây cò ke có hình trứng, chiều dài khoảng 8 – 10mm, hơi nạc, có thớ, hơi có lông. Bên trong quả có hạt nằm đơn độc.

Phân bố:
Cò ke là loài cây bản địa của Trung Quốc và Đông Nam Á. Ở Việt Nam, cây cò ke chủ yếu phân bố ở phía Nam, trong các khu rừng thứ sinh hoặc ven đường, phía Bắc rất ít gặp.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

• Bộ phận dùng: Rễ, lá
• Thu hái: Lá dùng tươi, rễ có thể đem về rửa sạch, chặt nhỏ, phơi khô để sử dụng dần.

Thành phần hóa học

Gỗ cây cò ke chứa nhiều aceton trong thành phần hóa học của nó.

Tác dụng của cây cò ke

• Trong Đông y, cây cò ke được sử dụng để chữa nhiều bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.
• Quả của cây còn có thể ăn được.
• Rễ có tác dụng trị ho và bệnh sốt rét.
• Bột lá được sử dụng để trị ghẻ, nước sắc lá dùng để rửa các vết thương gãy xương.
• Đối với cảm lạnh, đau đầu, rối loạn tiêu hóa, viêm gan, hãy chuẩn bị 15 – 30g rễ cây cò ke, rửa sạch và đun với nước để uống thay trà. Ở Trung Quốc, bài thuốc này còn được sử dụng để thanh giải tiêu sưng, giảm sưng cổ, giảm nhiệt độc, điều trị thũng vàng da, giải độc do rắn cắn…
• Lá cây cò ke sau khi sấy khô trên than củi rồi sắc lấy nước có thể dùng để trẻ em uống để trị giun.
• Ở Ấn Độ, cây cò ke còn được sử dụng để trị thương hàn, sốt, loét giang mai ở môi, chữa bệnh phó đậu, eczema, ghẻ ngứa.

Đây là một số thông tin cơ bản về cây cò ke. Tuy nhiên, vì các bài thuốc chữa bệnh từ cây cò ke chỉ là các bài thuốc dân gian được truyền miệng, cho nên cho đến nay chưa có nghiên cứu chứng minh tác dụng của chúng. Vì vậy, khi cơ thể có các biểu hiện bất thường, nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Đọc thêm: Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh