Cây Vón Vén: Một sự kết hợp giữa vẻ đẹp và công dụng chữa bệnh
Có bao giờ bạn nghe đến cây Vón Vén chưa? Cây này không chỉ có vẻ đẹp nổi bật mà còn có những công dụng chữa bệnh tuyệt vời. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cây Vón Vén và những ứng dụng của nó.
NỘI DUNG
Thông tin chung
Tên tiếng Việt của cây Vón Vén còn được gọi là Lá giang, Dây dang, Giang chua, Dây cao su, lá Sủm lum, Lá lồm. Tên khoa học của cây là Aganonerion polymorphum Pierre ex Spire và thuộc họ Apocynaceae (Trúc đào).
Cây Vón Vén có công dụng chữa sỏi đường tiết niệu, viêm thận mãn, phong thấp, ăn không tiêu, trẻ em bị kinh phong.
Mô tả cây Vón Vén
Cây Vón Vén có thân gỗ, dài khoảng 5 – 10m hoặc cao hơn. Thân mềm, nhẵn, màu xanh nhạt. Càng già, thân có màu nâu sẫm và bề mặt nhẵn bóng. Loài cây này có thể bò dưới đất hoặc leo lên các thân cây lớn.
Lá của cây mọc đối, hình trứng, dài khoảng 5 – 8cm, rộng 2cm, gốc tròn, đỉnh nhọn, mép nguyên, nhẵn cả hai mặt. Lá có màu xanh nhạt hơn ở mặt trên.
Cụm hoa của cây mọc thành chùy dài 10 – 15cm, gồm nhiều nhánh hình xim. Hoa nhỏ, màu trắng hồng. Quả của cây có màu đen, dài 8 – 12cm, rộng 5 – 7mm.
Toàn cây có nhựa mủ trắng.
Phân bố, thu hoạch và chế biến
Cây Vón Vén phân bố nhiều ở các vùng nhiệt đới Đông Nam Á như Thái Lan, Lào, Campuchia và cả Việt Nam. Ở Việt Nam, cây có thể được tìm thấy ở các vùng núi thấp như Bình, Lạng Sơn, Cao cũng như miền Trung và miền Bắc. Nó cũng có thể được tìm thấy ở các tỉnh ven biển miền Trung như Pingding và Fu’an. Cây Vón Vén thích ánh sáng và sinh trưởng mạnh trong mùa mưa, gió mùa và ra quả nhiều nhất ở các tỉnh duyên hải miền Trung.
Cành và lá của cây có thể thu hoạch quanh năm và có thể được sử dụng tươi hoặc phơi khô. Do có vị chua và thơm ngon, cây Vón Vén cũng có thể được sử dụng làm cây cảnh hoặc làm thuốc. Thời điểm ra hoa tốt nhất là từ tháng 4 đến tháng 8.
Bộ phận sử dụng của cây Vón Vén
Cành và lá của cây Vón Vén được sử dụng để làm thuốc. Ngoài ra, rễ của cây cũng có thể được sử dụng làm dược liệu nhưng ít phổ biến hơn.
Thành phần hóa học
Trong 100 gram lá Vón Vén tươi, chúng ta có:
- 85,3g nước
- 0,6mg caroten
- 26mg vitamin C
- 3,5g glucozit
Ngoài ra, cây còn chứa 2,44% saponin, 2,24% flavonoid, 1,7% axit tartaric, sterol, coumarin, axit hữu cơ, chất béo, các nguyên tố vi lượng và khoáng chất như Na, Ca, Mn, Sr, Fe.
Tác dụng của cây Vón Vén
Theo y học cổ truyền
Theo y học cổ truyền, cây Vón Vén có các tác dụng sau:
- Vị chua chua, thanh mát.
- Lá giúp làm dịu cơn khát, thanh nhiệt, sát trùng, tiêu viêm, chữa mụn nhọt, giúp tiêu hóa, ăn không tiêu, no lâu, giải cảm.
- Cành và thân giúp lợi tiểu, tiêu sỏi, giải độc, tiêu khát, thanh nhiệt, tiêu phù thũng.
- Ngoài ra, lá giã nát và sắc nước của cây còn có thể chữa ngộ độc bún.
Theo y học hiện đại
Theo nghiên cứu, cây Vón Vén có những tác dụng sau:
- Kháng khuẩn: Chất saponin có trong cây Vón Vén có khả năng ức chế nhiều vi khuẩn có hại như Klebsiella, Salmonella typhi, Bacillus subtilis, Bacillus cereus.
- Giảm sỏi đường tiết niệu, lợi tiểu: Các nghiên cứu cho thấy sử dụng cây Vón Vén có thể giảm sỏi đường tiết niệu.
- Chống viêm: Trong thử nghiệm trên chuột, nước sắc lá Vón Vén có tác dụng chống sưng tấy, tiêu viêm.
Liều lượng và cách dùng cây Vón Vén
Cây Vón Vén có thể được thêm vào súp, ăn trực tiếp hoặc sử dụng bên ngoài như một nguyên liệu nấu ăn (canh chua, gà rán, thịt bò…).
- Dùng tươi: 100-200g/ngày.
- Dùng khô: 20g/ngày.
- Thuốc bôi: không có liều cố định.
Bài thuốc chữa bệnh từ cây Vón Vén
- Bổ trợ điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu, tiểu không tự chủ: Sử dụng lá Vón Vén khô 10 – 20g hoặc tươi 100 – 200g, đun sôi để uống, có thể uống thay trà.
- Hỗ trợ tiêu hóa, điều trị đầy hơi, khó tiêu: Rễ và lá 20 – 30g, sắc lấy nước, ngày 2 – 3 lần.
- Trị vết thương, nhọt, lở ngứa ngoài da: Dùng ngoài, lấy một lượng lá Vón Vén tươi, rửa sạch, giã nát, đắp trực tiếp lên vết thương.
Lưu ý khi sử dụng cây Vón Vén
- Không dùng cho bệnh gút cấp tính vì có chứa axit tartaric có thể ức chế quá trình đào thải axit uric ra ngoài, gây tăng nồng độ axit uric trong máu.
- Người bị sỏi thận không nên sử dụng.
- Không nấu lá bằng chảo kim loại vì axit trong lá có thể ăn mòn kim loại, gây ra độc tố. Nếu sử dụng, hãy lấy lá ra ngay khi canh vừa nấu.
Bảo quản cây Vón Vén
Nếu lá Vón Vén đã được sơ chế, hãy bảo quản ở nơi khô ráo, thông thoáng và tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp.
Đó là những thông tin về cây Vón Vén, từ đặc điểm, hình ảnh, công dụng đến cách sử dụng và lưu ý cần quan tâm. Nếu bạn quan tâm đến việc trồng và chăm sóc cây cảnh, hãy đến với Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp ích cho bạn.
