Cây Thuốc Cỏ – Tìm hiểu về loại cây chữa bệnh đa dụng

Cây cỏ xước, còn gọi là ngưu tất nam hay hoài ngưu tất, là một trong những loại cây thuốc có công dụng chữa được nhiều bệnh, đặc biệt là bệnh khớp. Với bài viết dưới đây, chúng ta cùng tìm hiểu về cây cỏ xước, từ nguồn gốc, tác dụng cho đến cách sử dụng.

1. Cây cỏ xước là cây gì?

Cỏ xước là một loại cây thường thấy ở đồng ruộng, bờ bụi, có thân mảnh, thường cao từ 1m đến 2m. Lá mọc đối có cuống, có kích thước và hình dạng đặc trưng. Cụm hoa mọc thành bông ở đầu cành hoặc kẽ lá. Cỏ xước còn có tên gọi khác như hoài ngưu tất, ngưu tất nam, nhả khanh ngù (Tày), Cỏ nhả lìn ngu (Thái), Hà ngù.

2. Phân loại cây cỏ xước

Theo cuốn “từ điển thảo mộc dược học”, cây cỏ xước thường được chia thành 4 loại:

• Cỏ xước lông trắng – tên khoa học là achyranthes aspera var. argentea.
• Cỏ xước Ấn Độ – tên khoa học là achyranthes aspera var. indica.
• Cây cỏ xước xám đỏ – tên khoa học là achyranthes aspera var. rubrofusca.
• Cỏ xước nguyên chủng – tên khoa học là achyranthes aspera var. aspera.

3. Thành phần

Trong cây cỏ xước, có nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe như nước, protid, glucid, xơ, tro, carotene, vitamin C. Hơn nữa, cây cỏ xước còn có chứa acid oleanolic trong thân và rễ, và hentriacontane và saponin trong hạt cỏ xước. Cây cỏ xước có hương vị đắng, hơi chua, tính mát, không độc, và quy vào 2 kinh can và thận.

4. Thu hái và chế biến

Cây cỏ xước phân bố ở nhiều nơi trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Ở Việt Nam, cây cỏ xước thường mọc ở những nơi bỏ hoang, có ánh sáng và dinh dưỡng đủ trong đất. Thu hái và chế biến cỏ xước đơn giản, chỉ cần nhổ cây, rửa sạch, thái khúc cả thân, rễ và lá, sau đó phơi khô và buộc kín tránh mọt.

5. Cây cỏ xước có tác dụng gì?

Trong Đông y, cây cỏ xước được sử dụng để hoạt huyết, bổ can thận, mạnh gân cốt, tiêu ứ, điều kinh, thông tiểu, giải nhiệt. Các bệnh lý như bầm máu, viêm gan, nhiễm trùng thận, tăng cholesterol máu, bệnh gout, đau nhức xương khớp, kinh nguyệt không đều… đều có thể được điều trị bằng cây cỏ xước. Nghiên cứu còn cho thấy rằng cây cỏ xước còn có tác dụng thúc đẩy quá trình tổng hợp protein trong cơ thể, hạ áp, kích thích tiểu tiện, giảm đường và cholesterol, chống viêm, giảm đau, tăng cường sức đề kháng.

6. Các bài thuốc chữa bệnh từ cây cỏ xước

Cây cỏ xước được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa trị các vấn đề sức khỏe khác nhau. Dưới đây là một số bài thuốc được sử dụng trong điều trị sỏi thận, mật, tiết niệu, xương khớp, tai mũi họng, cũng như các vấn đề như máu nhiễm mỡ, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch.

6.1. Cỏ xước chữa sỏi thận, mật

• Dùng 30g rễ cỏ xước sao vàng, 30g mã đề cả cây, 30g cúc bách nhật cả cây, 30g cỏ mực.
• Sắc tất cả nguyên liệu trên cho đủ lượng nước cần dùng.
• Uống 2-3 lần/ngày, mỗi ngày 1 thang, duy trì trong 7-10 ngày.

6.2. Cỏ xước chữa tiết niệu

• Dùng 20g rễ cỏ xước, 40g củ mài sao vàng, 40g hạt sen sao vàng, bông mã đề, cỏ nhọ nồi sao đen.
• Tất cả tán thành bột mịn.
• Pha nước uống, ngày uống 2 lần, mỗi lần 12g.

6.3. Cỏ xước chữa bệnh xương khớp

• Dùng cây cỏ xước để điều trị các bệnh viêm khớp, giảm đau sưng và cải thiện mức độ vận động.
• Sử dụng các bài thuốc thích hợp như chữa viêm khớp dạng thấp, đau nhức xương khi thời tiết thay đổi, đau nhức thần kinh tọa, và bệnh gout.

6.4. Cỏ xước chữa tai mũi họng

• Được sử dụng để giảm tổn thương trong trường hợp viêm lở loét hoặc viêm mũi dị ứng.
• Sử dụng các bài thuốc như chữa miệng lưỡi lở loét, hóc xương thông thường, viêm mũi dị ứng.

6.5. Cỏ xước chữa máu nhiễm mỡ, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch

• Dùng cây cỏ xước để giảm tổng lượng cholesterol và triglyceride, LDL cholesterol và tăng lượng HDL cholesterol.
• Sử dụng các bài thuốc như uống cỏ xước và sao vàng, hoặc sắc các nguyên liệu để uống.

6.6. Một số bài thuốc khác từ cây cỏ xước

• Cỏ xước còn có thể được sử dụng trong việc điều trị kinh nguyệt không đều, quai bị, chướng bụng, trị mụn, và nhiều tình trạng khác.

8. Mua cây cỏ xước ở đâu? Giá bao nhiêu?

Để mua cây cỏ xước, bạn có thể tìm đến các hiệu thuốc Đông y hoặc các đơn vị bán dược liệu trên toàn quốc. Giá của cây cỏ xước dao động từ 180.000đ đến 200.000đ cho mỗi kg. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng, bạn nên mua cây cỏ xước từ các đơn vị uy tín trên thị trường.

9. Lưu ý khi sử dụng

Khi sử dụng cây cỏ xước, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Người mang thai, đang trong thời kỳ kinh nguyệt, nam giới bị di tinh, mộng tinh, và người mắc các vấn đề dạ dày, ruột không nên sử dụng cây cỏ xước.
• Không nên sử dụng quá 100g cây cỏ xước/ngày.
• Chú ý không dùng cho người dị ứng với thành phần trong cây cỏ xước.
• Khi sử dụng cây cỏ xước chữa sỏi thận, nên dùng nước sạch, tốt nhất là nước lọc để tốt cho thận.

Hãy để cây cỏ xước trở thành một phần quan trọng trong chế độ chăm sóc sức khỏe của bạn. Để biết thêm thông tin, hãy ghé thăm Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh.