Chuyện tình cây táo gai

Tình yêu trong bối cảnh biến động

Trong suốt hai thập kỷ qua, đạo diễn nổi tiếng Trương Nghệ Mưu luôn được nhắc đến với những bộ phim quy mô lớn, pha trộn nhiều cảnh hành động, như Anh hùng (2002), Thập diện mai phục (2004), Hoàng Kim Giáp (2006) và Vô ảnh (2018), mang đến những câu chuyện kể về cuộc đời lớn lao. Tuy nhiên, ông cũng để lại dấu ấn đậm nét trong một số tác phẩm mang tính chất tự sự cá nhân như Chuyện tình cây táo gai (2010) – bộ phim vẫn khiến khán giả xúc động từ lâu.

Tình yêu thời biến động

Chuyện tình cây táo gai (hay Chuyện tình cây sơn tra) được chuyển thể từ một tiểu thuyết nổi tiếng năm 2007. Bối cảnh phim diễn ra vào thập kỷ 1960, 1970, thời kỳ Cách mạng văn hóa ở Trung Quốc. Tịnh Thu, một cô gái 16 tuổi (do Châu Đông Vũ đóng) đang trong thời kỳ học trung học, sống trong gia đình đã phải trải qua việc bố cô đi học cải tạo. Mẹ cô từ giáo viên trở thành lao công. Tịnh Thu quay lại nông thôn, sống và lao động cùng những người dân theo tinh thần cải tạo thời đó.

Thử thách của tình yêu

Tịnh Thu quen “lão Tam” Kiến Tân (do Đậu Kiêu đóng), một chàng trai 24 tuổi có nguồn gốc từ gia đình giàu có và hưởng thụ địa vị cao, bởi ý chí và sự tích cực trong lĩnh vực địa chất. Từ lần gặp đầu tiên, hai người trẻ đã trở thành bạn thân và dần dần xây dựng một tình yêu chắc chắn. Tuy nhiên, cuộc tình này đối mặt với nhiều thử thách từ xã hội và gia đình.

Bối cảnh Cách mạng văn hóa tạo nên sự đặc biệt cho bộ phim. Thời kỳ này trong lịch sử Trung Quốc mang đến những thay đổi lớn về quan niệm xã hội và đạo đức. Thời đó cũng được ghi nhận với những tình huống hỗn loạn, bạo lực và xung đột. Hàng triệu người bị kết án là “phần tử cánh hữu”, mất đi tài sản, bị xúc phạm, thậm chí bị xử tử. Nhiều thanh niên trí thức sinh sống ở thành phố, như Tịnh Thu trong phim, phải quay về nông thôn lao động và cải tạo.

Dưới sự chỉ đạo của Trương Nghệ Mưu, thời kỳ Cách mạng văn hóa được tái hiện sống động qua các cảnh lao động, tuyên truyền và các đoạn thoại của các nhân vật. Có lẽ đây là bộ phim mà ông dành nhiều tình cảm cá nhân nhất, bởi ông chính từng trải qua những khó khăn trong thời kỳ này, khiến gia đình ông bị xa lánh. Trương Nghệ Mưu cũng đã bắt đầu học điện ảnh muộn hơn quy định và mất nhiều thời gian để khẳng định tên tuổi.

Trong phim, Kiến Tân có bố là một sĩ quan cao cấp trong quân đội, trong khi bố của Tịnh Thu lại là một tù nhân chính trị. Mối quan hệ đặc biệt của hai người này bị xem là “không phù hợp” và gây ra nhiều rắc rối. Sự chia rẽ giữa “chúng ta” và “chúng nó” đã không may mang lại những đau khổ cho thế hệ trẻ. Phim mời gọi người xem cùng chứng kiến cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa tự do và quan điểm khắc nghiệt của thời đại. Kiến Tân và Tịnh Thu yêu nhau hoàn toàn dựa trên tình cảm cá nhân. Tuy nhiên, trong mắt những người khác, mối tình này được xem xét dựa trên địa vị và quan điểm xã hội.

Một câu chuyện tình yêu thuần khiết

Một điều đặc biệt trong tình yêu của hai nhân vật chính là sự trong sáng và thuần khiết. Kiến Tân và Tịnh Thu yêu nhau dựa trên những cảm xúc chân thành đến từ ngọn lửa tuổi trẻ. Họ yêu nhau, nhưng vẫn giữ khoảng cách phù hợp với tình yêu trong sáng. Khi đứng bên bờ suối, họ không dám nắm tay nhau, chỉ đứng cạnh nhau bằng một cành cây khô. Kiến Tân cũng trùng phùng bên Tịnh Thu suốt cả đêm mà không vi phạm ranh giới thân thể.

Trong mắt giới trẻ hiện đại, tình yêu như thế này dễ bị phê phán là không thực tế, khi hai bên tin tưởng tuyệt đối vào nhau mà không có yếu tố thế chất. Nhiều người không tin rằng có tình yêu mà không có yếu tố thể xác. Tuy nhiên, phim diễn ra trong một thời kỳ nhiều thập kỷ trước – thời kỳ mà con người chưa chịu nhiều tác động từ thông tin như hiện nay. Đâu đó trong thế giới này vẫn còn những tâm hồn thuần khiết như đôi trẻ trong phim. Có khán giả sẽ chê bai đôi tình nhân này ngây thơ, nhưng cũng có người sẽ ngưỡng mộ và muốn đắm chìm trong tình yêu đó.

Chàng trai đợi đến khi cô gái lớn lên, hoàn thành ước nguyện của mẹ cô, đợi cô đến 25 tuổi vì mẹ cô nói không nên kết hôn trước tuổi này. Anh đợi cô mặc chiếc áo đỏ anh tặng để đi ngắm hoa. Anh đã dành cả cuộc đời để chờ đợi cô. Chắc chắn rằng ai trải qua một tình yêu như thế cũng là một điều may mắn trong cuộc sống. Kết thúc của bộ phim thực sự để lại cảm giác day dứt trong lòng người xem, giống như cây táo gai chỉ nở hoa trắng và không bao giờ có hoa đỏ.

Sự tinh tế của phim

Trong Chuyện tình cây táo gai, Trương Nghệ Mưu đặt mục tiêu tạo ra một bộ phim nhẹ nhàng và thơ mộng với hình ảnh. Phong cách này khác biệt hoàn toàn so với sự chú trọng không hiệu quả của ông trong Trường thành hay sự phức tạp và trau chuốt trong Vô ảnh. Các tông màu ấm áp và cảnh quan thiên nhiên, sự mềm mại và nữ tính, trẻ trung được đạo diễn truyền tải qua từng khung hình.

Nhiều cảnh trong phim đầy tính tự sự, như khi Tịnh Thu ngồi bên dòng nước hay cuộc tranh chấp nảy lửa giữa đôi tình nhân. Những cảnh quay nhỏ nhặt được trau chuốt bởi ông để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người xem sau khi phim kết thúc. Một trong những đoạn diễn đặc biệt gây xúc động là khi chàng trai băng bó chân cho cô gái trong lúc nước mắt rơi vì đau khổ cho tình yêu của hai người.

Cảm xúc trong phim không thể được đẩy lên đến mức cao như vậy nếu không có sự phối hợp tài tình của hai nhân vật chính. Trương Nghệ Mưu nổi tiếng với việc tìm ra những diễn viên trẻ tài năng (thường được gọi là Mưu nữ lang), như Củng Lợi hay Chương Tử Di. Trong Chuyện tình cây táo gai, ông đã tổ chức một cuộc tuyển chọn với hơn 6.000 thí sinh. Cuối cùng, đạo diễn đã chọn Châu Đông Vũ, cô gái chỉ mới 18 tuổi khi đó, không có kinh nghiệm và không phải là một ngôi sao nổi tiếng.

Châu Đông Vũ đã không làm mọi người thất vọng với diễn xuất của mình. Với vẻ ngoài mỏng manh, cô hoàn toàn phù hợp với vai diễn trong sáng, dễ bị tổn thương. Tịnh Thu như một cô gái nhỏ mà bất kỳ chàng trai nào cũng muốn che chở. Những cảnh khóc luôn là điểm đặc biệt của Châu Đông Vũ với sự chân thực và vẻ đáng yêu khi khóc.

Ngôi sao trẻ cũng đã thể hiện được sự tinh tế của nhiều cung bậc cảm xúc của một cô gái trẻ đang yêu. Trong một cảnh, Tịnh Thu lúng túng khi Kiến Tân muốn nắm tay cô. Có lúc, cô bộc lộ niềm tức giận như một cô gái khi nghe tin anh có bạn gái. Sau bộ phim này, Châu Đông Vũ nổi lên như diều gặp gió, tham gia vào nhiều bộ phim thành công như Chúng ta của sau này, Em của thời niên thiếu, và thu hoạch nhiều giải thưởng.

Một tình yêu thuần khiết nhất

Trên tất cả, trong Chuyện tình cây táo gai, tình yêu thuần khiết, không vụ lợi tương tự như một sợi chỉ chạy suốt bộ phim, tưởng chừng mong manh mà không thể bị đứt. Ngày nay, khi thời cuộc thay đổi và biến loạn, sự đơn giản và chân thành của tình yêu này trở nên càng thêm tinh tế.

This article was written for Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh.