Cây Nút Áo – Nụ Áo Vàng Chữa Đau Nhức Tự Nhiên

Cây Nút áo, hay còn gọi là Nụ áo vàng, cỏ the, nút cáo, cúc lác, là cây có tên khoa học Spilanthes paniculata Wall, thuộc họ Cúc (Asteraceae). Với vị the và tính ấm, cây cúc áo có tác dụng giảm đau, tiêu độc, tiêu đờm và sát trùng. Bài viết này sẽ cung cấp thêm thông tin về loại cây này.

Cây cúc áo

Cây cúc áo là cây nhỏ, sống lâu năm, cao từ 30 – 60cm. Thân cây thẳng đứng hoặc nằm ngang ở phần gốc, có bề mặt nhẵn hoặc có lông nhỏ. Lá cây mọc đối, có hình bầu dục hoặc bầu dục – tam giác, dài từ 3 – 7cm, gốc hơi thuôn, đầu nhọn, mép khía răng.

Cụm hoa của cây mọc trên một cán dài khoảng 8 – 10cm, thành đầu có màu vàng, nằm ở ngọn thân hoặc kẽ lá, tổng bao có lá bắc hình bầu dục nhọn đầu, đế hoa có bình nón nhọn, mào lông có 2 răng cứng, tràng hoa hình lưỡi thường không rõ, tràng hoa ống hình bầu dục, bao phấn có phần phụ hình tam giác, và có tai ở gốc.

Quả của cây có hình dẹt, màu nâu, có một gờ màu nhạt. Toàn cây, nhất là hoa, có vị cay tê nóng. Mùa hoa quả của cây cúc áo là từ tháng 5 đến tháng 10.

Cúc áo có vị the, tính ấm

Tác dụng của Cúc áo

Toàn bộ cây cúc áo có tác dụng trên huyết áp động vật thí nghiệm và trên hồi tràng cô lập của chuột lang. Cao chiết với ether từ cụm hoa của cây cúc áo hoa vàng tươi có tác dụng trị bọ gậy của muỗi anophen dưới dạng nhũ dịch với xà phòng và hòa loãng với nước.

Theo một bài thuốc y học cổ truyền Ayurveda của Ấn Độ có tên là “Dia Dev”, cây cúc áo có tác dụng hạ đường huyết. Bài thuốc này bao gồm cúc áo, dây thần thông, vân mộc hương, Sesbania sesban và một số chất khoáng. Thuốc này đã được thử nghiệm trên động vật bình thường và cho thấy tác dụng hạ đường huyết 17,1% trong 5 giờ với liều 0,5g/kg. Tuy nhiên, thuốc này không có tác dụng đối với tốc độ chuyển hóa glucose và không tác dụng đối với động vật bị bệnh đái tháo đường.

Cúc áo có tác dụng trên huyết áp động vật thí nghiệm

Tác dụng theo Y học cổ truyền

Theo Đông y, cây cúc áo có vị the, tính ấm, và có tác dụng giảm đau, tiêu độc, tiêu đờm và sát trùng.

Theo kinh nghiệm của nhân dân, công dụng phổ biến nhất của cây cúc áo là chữa đau nhức răng, sâu răng. Bạn có thể dùng cụm hoa giã nhỏ và ngâm rượu để ngậm, thuốc sẽ làm giảm đau. Có nơi đã dùng cây cúc áo thay thế thuốc tê để nhổ răng. Ngoài ra, cây cúc áo cũng có thể chữa phong thấp, nhức xương, tê bại. Liều dùng thông thường là 12 – 18g dạng thuốc sắc.

Hải thượng lãn ông cũng sử dụng cụm hoa của cây cúc áo cho uống để chữa mụn nhọt, lở loét, viêm họng, ho lâu ngày, nôn mửa và dùng ngoài để chữa gai đâm. Rễ của cây cũng được sử dụng để chữa thấp khớp, đau họng, cảm. Liều dùng hàng ngày là 4 – 8g dạng thuốc sắc. Thường thì rễ cúc áo được kết hợp với rễ xuyên tiêu, rễ kim sương, rễ chanh, quả màng tang với liều lượng bằng nhau.

Cây Cúc áo ứng dụng ở các nước

Theo tài liệu nước ngoài, cây cúc áo cũng được nhiều nước sử dụng làm thuốc. Ví dụ, ở Malaysia, người dân dùng nước sắc lá cúc áo đắp lên đầu để chữa nhức đầu. Người dân Philippin sử dụng rễ cây để làm thuốc tẩy với liều 4 – 8g, sắc với một chén nước. Nước sắc lá cúc áo được dùng ngoài để rửa những chỗ ghẻ lở, mẩn ngứa. Nước ép hoặc nước sắc lá cúc áo cũng được dùng để đắp lên các vết thương, vết loét.

Ở Philippin, người ta còn dùng cúc áo uống để làm thuốc thông tiểu tiện và cho rằng cây cũng có khả năng tiêu được sỏi thận. Một số người ở đây còn ăn cây cúc áo như một loại rau và tin rằng cây cũng có tác dụng chữa bệnh scorbut.

Ở Ấn Độ, hoa cây cúc áo được dùng để nhai và chữa đau răng, các bệnh về họng và lợi, cũng như chứng liệt lưỡi ở trẻ em ở miền Tây Ấn Độ. Cồn thuốc từ hoa cây cũng được sử dụng như một chất thay thế cồn thuốc trừ sâu để điều trị viêm xương hàm và sâu răng. Hoa cây cũng được coi như một chất kích thích làm tiết nước bọt. Hạt cây cũng được nhai để chữa bệnh.

Ở Nepal, cụm hoa của cây cúc áo hoa vàng được dùng để điều trị chứng liệt lưỡi, các bệnh về họng, đau răng, viêm lợi, và nhức đầu, cũng như chứng nói lắp của trẻ em.

Ở Madagasca, cây cúc áo được dùng để chữa sốt, làm giảm đau, chữa bệnh nhiễm trùng và đau răng.

Cách sử dụng Cúc áo

Toàn bộ cây cúc áo có thể thu hái quanh năm. Hoa được thu hái khi còn màu vàng lục. Rễ thường được thu hái vào mùa thu và phơi khô.

Hoa cúc áo chứa spilanthol và eudesmanolid. Cụm hoa cúc áo chứa tinh dầu gồm 20 thành phần, trong đó có các thành phần chính như limonen (23,6%), caryophylen (20,9%), ocimen (14%), germacren D (10,8%), myrcen (9,5%).

Các bài thuốc từ Cúc áo

Chữa hóc xương gà, xương cá

Hoa hoặc lá cây (mỗi loại 50g), lá mảnh (50g), lá dưa chuột ma (50g), giấm thanh (3 thìa cà phê – khoảng 20ml). Rửa sạch ba loại lá, giã nhỏ, thêm giấm thanh vào và trộn đều. Đợi 20 phút, vắt lấy một chén con. Cho bệnh nhân uống một ít, nhưng chủ yếu là ngậm. Ngậm một liều trên mỗi ngày. Trường hợp nặng, có thể ngậm tới 3 liều mỗi ngày.

Chữa tê thấp, đau nhức xương, chân tay mỏi

Rễ hoặc cành lá cây (200g), rễ độc lực (200g), rễ bưởi bung (150g), rễ vú bò (150g), rễ thiên niên kiện (100g). Các loại rễ được phơi khô, thái nhỏ và nấu với 2 lần nước. Sau đó, cô nửa lít cao từ nước nấu. Riêng rễ thiên niên kiện, thái mỏng và ngâm với nửa lít rượu trong 10 – 15 ngày. Lọc và trộn chung hai dung dịch cao và rượu lại. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần một chén con. Có thể thêm đường để dễ uống.

Chữa sưng họng

Lá cây cúc áo giã nhỏ với ít muối, bọc vào một mảnh vải rồi ngậm.

Lưu ý

Do cơ địa và thể trạng mỗi người là khác nhau, vì vậy các vị thuốc cần được gia giảm cho phù hợp với từng người. Trước khi áp dụng, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn để được tư vấn cụ thể.

Ở một số địa phương, cần tránh nhầm các loại cây cúc áo khác, như cây cúc áo hoa vàng (Spilanthes acmella (L.) Murr.) thuộc họ cúc (Asteraceae), có tên khác là nụ áo vàng. Hoa của cây cúc áo hoa vàng có hình đầu màu vàng.

Bài viết này đã cung cấp nhiều thông tin về công dụng và cách dùng của cây cúc áo. Tuy nhiên, giống như nhiều loại thảo dược khác, Quý độc giả cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn để xác định liều lượng phù hợp và đạt hiệu quả cao nhất.

Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh