Cây Nữ Hoàng: Điểm Tô Sức Sống Cho Sức Khỏe

Cây Trinh nữ hoàng cung – loại cây từng được coi là thần dược trong việc điều trị u xơ tử cung, u xơ tiền liệt tuyến… – đã tồn tại từ lâu nhưng hiệu quả thực sự của nó vẫn là một ẩn số. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cây này, ngay từ hôm nay.

Tổng quan về cây Trinh nữ hoàng cung

Lý giải cái tên Trinh nữ hoàng cung

Trinh nữ hoàng cung – tên khoa học Crinum latifolium L., thuộc họ Náng (Amarylidaceae) – còn được gọi là Náng lá rộng, Tỏi lơi lá rộng. Nguyên do cây có tên như vậy xuất phát từ thời phong kiến. Đây là một loại thảo dược dùng để trị bệnh phụ nữ. Ban đầu cây chỉ dành cho những cung nữ còn trinh tiết, được tuyển chọn vào cung nhưng không được vua để ý.

Đặc điểm nhận biết

Trinh nữ hoàng cung là loại cây có thân hình giống cỏ. Thân cây giống như củ hành tây, có kích thước lớn khoảng 10 – 15 cm. Các lá úp vào nhau tạo thành một thân cây giả dài khoảng 10 – 15 cm. Các lá mỏng kéo dài từ 80 – 100 cm, hai bên mép lá lượn sóng. Gân lá song song, đầu lá gần mặt đất có màu đỏ tím. Mặt trên lá lõm tạo thành rãnh, mặt dưới lá có một sống lá nổi rất rõ. Hoa nở thành tán gồm 6 – 18 hoa, trên một cán hoa dài 30 – 60 cm. Cánh hoa màu trắng có điểm màu tím đỏ. Cây có thể sinh sản qua cách tách ra các củ con từ thân cây dễ dàng. Mùa hoa quả của cây là tháng 8 – 9.

Cận cảnh hoa trinh nữ hoàng cung màu trắng

Đặc điểm phân bố, bộ phận dùng

Cây Trinh nữ hoàng cung có nguồn gốc từ Ấn độ. Nó được trồng rộng rãi ở nhiều nước như Thái Lan, Malaysia, Philippin, Lào, Việt Nam, Ấn độ và cả ở phía nam Trung Quốc. Ở Việt Nam, cây được trồng chủ yếu ở các tỉnh từ Quảng Nam trở vào, sau đó mới lan rộng ở các tỉnh phía Bắc. Bộ phận dùng của cây là lá tươi hoặc lá khô được người dân dùng để thái nhỏ và sử dụng dần. Còn ở một số nước khác, người dân thường dùng cán hoa và thân cây để thái nhỏ và phơi khô.

Hoạt chất trong cây Trinh nữ hoàng cung

Cây Trinh nữ hoàng cung đã được nghiên cứu về thành phần hóa học chủ yếu từ năm 1980. Thành phần chính trong cây này là alcaloid, được chia thành 2 nhóm chính:

• Nhóm không dị vòng: latisolin, latisodin, beladin
• Nhóm dị vòng: ambelin, crinafolin, crinafolidin… có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào u.

Ngoài ra, trong thân cây Trinh nữ hoàng cung khi đang ra hoa còn chứa các chất như pratorimin, pratosin, ambelin, lycorin…

Lá trinh nữ hoàng cung phơi khô được dùng để bào chế thuốc

Trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì?

Tác dụng ức chế khối u của Trinh nữ hoàng cung

Trinh nữ hoàng cung đã và đang được người dân sử dụng rộng rãi để điều trị các bệnh lý như u xơ tử cung, u nang buồng trứng… Nhiều nghiên cứu đã chứng minh về hoạt tính kháng u của cây này. U xơ tử cung là một căn bệnh thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Dù thường không gây triệu chứng nào, nhưng u xơ tử cung có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Panacrin là một loại thuốc được chế từ hỗn hợp 3 dược liệu: lá Trinh nữ hoàng cung, củ tam thất và lá đu đủ, đã được nghiên cứu về tác dụng chống ung thư. Trên mô hình gây u báng ở chuột nhắt trắng, thuốc đã có tác dụng làm giảm tổng số tế bào, hạn chế sự phát triển của khối u và ngăn chặn sự di căn lên gan, phổi và lách. Thuốc cũng kéo dài thời gian sống của chuột mang khối u được điều trị gần gấp đôi so với nhóm chuột đối chứng.

Khả năng kích thích miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư giúp bảo vệ cơ thể chống lại tế bào ung thư. Trong đó, sự tăng sinh của tế bào lympho T đóng vai trò quan trọng. Trong thử nghiệm in vitro trên chuột nhắt trắng, uống cao chiết nước nóng từ cây Trinh nữ hoàng cung đã kích thích sự sinh sản của tế bào lympho T và hoạt hóa tế bào lympho trong máu của chuột.

Ngoài ra, một số alcaloid như lycorine, pseudolycorine, hippadine… còn có tác dụng ngăn chặn sự tổng hợp protein dẫn đến sự phát triển chậm lại của khối u.

Hiệu quả điều trị u xơ tiền liệt tuyến

Trong nghiên cứu in vitro với chiết suất từ cây Trinh nữ hoàng cung, thử nghiệm trên tế bào ung thư tuyến tiền liệt PC3, LNCaP và BHP-1 cho thấy chiết suất này ức chế sự tăng trưởng của các tế bào, đặc biệt là tế bào BHP-1.

Tác dụng chống oxy hóa của Trinh nữ hoàng cung

Chiết xuất từ cây Trinh nữ hoàng cung có khả năng chống oxy hóa khá cao, được đo bằng chỉ số ORAC (chỉ số đo lường khả năng hấp thu gốc oxy hóa) là 1610 ± 150 μmol TE/g, tuy nhiên vẫn thấp hơn một số loại thảo dược khác như Câu kỷ tử, Atiso…

Tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh

Trong thử nghiệm điều trị trên chuột bị tiêm Trimethyltin (chất có độc tính cao đối với hệ thần kinh trung ương), cao chiết Trinh nữ hoàng cung đã cho thấy khả năng bảo vệ tế bào thần kinh ở mức độ nhất định, mặc dù hiệu quả thấp hơn so với chất dược chống bệnh dường Galanthamine.

Cây trinh nữ hoàng cung có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe

Cây trinh nữ hoàng cung trị bệnh gì?

Chữa u xơ tử cung, u xơ tiền liệt tuyến

Dùng 3 – 5 lá cây, thái nhỏ, sao vàng, sau đó chế thành nước uống. Uống 3 đợt (7 ngày/đợt, mỗi đợt cách nhau 7 ngày).

Chữa tê thấp, đau nhức, bầm mình

Dùng ngoài. Hái lá cây, rửa sạch và giã nát, hoặc sử dụng thân cây, làm nóng và giã ra, sau đó đắp vào vùng bị đau. Thực hiện mỗi ngày 2 – 3 lần.

Những lưu ý về Trinh nữ hoàng cung

Hiện nay, có rất nhiều trường hợp người dùng không phân biệt kĩ giữa các loại trong quần thể này, dẫn đến ngộ độc hoặc hậu quả nghiêm trọng khác. Vì vậy, người dùng cần phân biệt giữa Trinh nữ hoàng cung và các loại dược liệu khác, có thể dựa vào đặc điểm của hoa cây. Để đạt hiệu quả tốt nhất, trước khi sử dụng cây Trinh nữ hoàng cung, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn.

Đọc thêm tại Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh.