Cây Hạt Dẻ
Cây có tên khoa học là Castanea sativa hạt của cây dẻ còn có tên gọi là sơn hạch đào. Cây thuộc họ sồi dẻ có thân gỗ lớn và cao. Một cây dẻ trung bình thường cao khoảng 10m và cho tán lá rộng lớn. Cây có lá dạng bản rộng thuôn dài có răng cưa lớn ở mép. Quả dẻ có dạng hình cầu bên ngoài bao phủ lớp râu tơ trông giống quả chôm chôm nhưng màu xanh lá. Khi quả già đi bên trong phần hạt sẽ lớn dần lên. Khi quả rụng người ta thu hái phần hạt bên trong. Hạt dẻ ở nước ta hiện nay thuộc giống hạt dẻ trùng khánh với phần hạt to gấp 5 lần hạt dẻ rừng. Hạt dạng hình hơi tròn có kích thước 3 phần gần bằng nhau.bên ngoài lớp vỏ nâu bóng kia là phần ruột vàng óng ả khi ăn có vị ngọt bùi bùi và ngậy. Đây là loại cây sống lâu năm có thể tới 80 năm đồng thời có thể cho thu hoạch hạt 50 năm liền.
Không chỉ hạt dẻ mới được sử dụng để ăn mà gỗ của loài cây này cũng được sử dụng làm đồ dùng gia dụng như bàn, ghế, giường, tủ vì độ bền đẹp và chắc của mình. Cách trồng cây dẻ cho năng suất hạt cao. Để có được những hạt dẻ to ngọt và bùi thì kỹ thuật trồng cây và xác định thời điểm thu hoạch của chủ vườn khá quan trọng. Cây dẻ cũng khá dễ trồng chỉ cần bạn chú ý một số kỹ thuật trồng đơn giản. Thời vụ trồng: Cây dẻ được trồng ở nước ta thích hợp nhất là vào mùa đông tháng 11-12 hoặc mùa xuân từ tháng 2-3 hàng năm. Thời điểm chớm đông là thời điểm thích hợp để cho bộ rễ của cây dẻ nhanh phục hồi. Trồng vào thời điểm quá lạnh sẽ khiến rễ cây chậm phát triển.
Mật độ trồng: Cây dẻ được tính khoảng 100 cây/ ha nếu trồng với diện tích rộng. Khi trồng bạn có thể trồng theo kiểu hình tam giác, chữ nhật và hình vuông. Việc điều chỉnh mật độ còn tùy thuộc vào phương pháp bạn nhân giống để giúp cho cây đạt năng suất cao nhất. Làm đất và trồng cây con: Loại đất thích hợp cho cây dẻ sinh trưởng và phát triển là đất thịt màu mỡ có thành phần cơ giới nhẹ. Tuy nhiên bạn có thể trồng dẻ ở nhiều loại đất khác nhau cây vẫn phát triển khỏe mạnh và cho ra quả. Tuy nhiên đất cần tơi xốp và thoát nước tốt vì cây ưa ẩm ướt nhưng không chịu được úng ngập. Hố trồng cây dẻ sẽ căn cứ vào kích thước của cây non. Thường hố trồng sẽ đào với kích thước khoảng 50x50x50cm và trước đó 1 tháng cần bón lót trộn với phân chuồng hoai mục, phân Lân và vôi bột khử trùng đất. Về giống cây bạn chọn những cây con giống khỏe mạnh có đủ bộ rễ và chồi lá. Cây có chiều cao khoảng 30cm là được. Chú ý khi đào cây non trồng xuống hố cần tránh làm tổn thương đến bộ rễ. Nếu những cây con có rễ trụ quá dài bạn có thể cắt ngăn vừa phải. Trồng cây vào thời điểm thoáng mát sẽ giúp cây nhanh hồi sức và quen với môi trường đất mới. Chăm sóc cây dẻ: Cây dẻ có khả năng chịu hạn khá tốt nhưng lại không chịu được nhiệt độ quá ẩm ướt nhất là phần gốc. Sau khi trồng bạn nên tưới nước định kì ngày một lần khi thời tiết nắng nóng. Chú ý khi tưới nước cần chú ý thời điểm sau khi bón thúc cho cây lần đầu vào trung tuần tháng 4. Lần 2 vào trung tuần tháng 6 khi cây cho những quả non đầu tiên. Ngoài ra việc tăng giảm lượng nước tưới cũng cần căn cứ vào tập tính sinh trưởng và phát dục của cây để tưới cho hợp lý. Chế độ làm cỏ: Làm cỏ là điều cần thiết để giúp cây phát triển khỏe mạnh hơn. Việc làm cỏ dại sạch giúp cây hấp thụ tốt chất dinh dưỡng trong đất đồng thời ngăn ngừa sâu bệnh hại mỗi khi đến mùa dịch bệnh.
Chế độ chiếu sáng của cây: Cây dẻ có nhu cầu về ánh sáng khá cao. Những ngọn non bên trên có sức sống khá mạnh vì hấp thu được nhiều ánh sáng. Bạn sẽ thấy những cành ra quả của cây dẻ thường tập trung ở những tầng rất mỏng ở phần trên ngọn. Cắt tỉa cho cây: Do cây dẻ ưa sáng nên bạn cần phải cắt tỉa định kì cho cây để tạo độ thông thoáng mới giúp cây khỏe mạnh. Hơn nữa trên cây có nhiều cành bên dưới không có khả năng ra quả cây vẫn phải nuôi thì nên cắt tỉa bỏ tập trung nuôi cành có quả. Cây được cắt tỉa định kì sẽ hấp thu được nhiều ánh sáng và từ đó phát triển tốt nhất.
Bón phân cho cây: Cây dẻ nếu muốn cho năng suất hạt cao thì cần phải bón phân một cách hợp lý. Lượng phân bón hàng năm cần căn cứ vào độ màu mỡ của đất và sức khỏe của cây. Trong 3 năm đầu bạn tiến hành bón phân 2 lần / năm vào định kì tháng 5-6 hàng năm và tháng 11. Lượng phân chỉ yếu sử dụng là Đạm rắc đều xung quanh gốc. Năm thứ 4 cây dẻ đã bắt đầu cho ra quả nên cần bón phần tăng lượng và thời điểm bón lên 4 lần 1 năm. Sau khi thu hoạch kết hợp cày đất, bón các loại phân hữu cơ như: phân chuồng, phân xanh ủ, mỗi cây 20-50 kg để khôi phục sức khỏe, thúc đẩy nụ hoa phân hóa, tăng sản lượng năm sau. Phòng trừ sâu bệnh: Cây dẻ trồng tương đối khỏe mạnh chỉ có một số loại bệnh hại là sâu đục thân, sâu ăn lá. Với hai loại bệnh hại này cần chăm chỉ kiểm tra và theo dõi phát hiện sâu bệnh hại để tiến hành xử lý kịp thời những trường hợp bị nhiễm bệnh tránh lây lan sang các cây bên cạnh.
