Cây Gió Bầu – Loại Cây Tạo Ra Trầm Hương Quý Hiếm

Cây gió bầu – cây gì vậy? Đó chính là cây dó bầu. Loại cây này hiện nay là một loại cây giống tạo ra trầm hương quý hiếm. Hãy cùng tìm hiểu về đặc điểm của cây gió bầu và cách tạo trầm hương từ cây này trong bài viết dưới đây.

Cây gió bầu là cây gì?

Cây gió bầu (hay cây dó bầu) thuộc một chi thực vật trong họ Trầm (Aquilaria) gồm 21 loại, sống rất dễ trồng và thích hợp với các khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa. Cây gió bầu được biết đến là cây giống tạo ra trầm hương, khi bị tác động cây dó bầu tiết ra một chất nhựa sẫm có mùi thơm và tạo ra trầm hương – một loại gỗ rất quý hiếm.

Cây gió bầu bị thương tạo ra trầm hương

Cây dó bầu còn được gọi là cây trầm hương vì có khả năng tạo trầm trong điều kiện đặc biệt. Trong quá trình phát triển, cây bị mưa bão hoặc các tác nhân ngoài tự nhiên tấn công, làm thân cây bị thương và nhiễm một loại nấm mốc. Để kháng lại sự tấn công này, cây dó bầu tiết ra một chất nhựa thơm. Qua hàng chục, trăm năm, chất nhựa này tạo thành trầm hương.

Vườn cây dó bầu 5 năm tuổi

Cây dó bầu nếu trồng trong điều kiện bình thường là loại cây không có giá trị nhiều, gỗ mềm nên không thể sử dụng làm củi hoặc đồ nội thất. Nhiều người dân đã đổ xô đi trồng dó bầu hy vọng sẽ kiếm được tiền tỷ từ loại cây này.

Phân loại trong khoa học:

• Giới: Plantae
• Bộ: Malvales
• Họ: Thymelaeaceae
• Phân họ: Thymelaeoideae
• Tông: Aquilarieae
• Chi: Aquilaria

Nguồn tham khảo

Theo thống kê, hiện có khoảng hơn 25 loại cây dó nhưng chỉ có khoảng 19 loại tạo được trầm hương.

1. Aquilaria grandiflora Bth Trung Quốc
2. A.sinensis Merr (A.chinesis) Trung Quốc
3. A.yunnanensis.S.C.Huang Trung Quốc
4. A.beccariana Van Tiegh Malaysia, Indonesia
5. A.microcarpa Baill Malaysia, Indonesia
6. A.hirta Ridl Malaysia, Indonesia, Singapore
7. A.rostrata Ridl Malaysia
8. A.subintegra Ding Hou Thailand
9. A.malaccensis Lam Ấn Độ, Indonesia, Bhutan, Lào, Malaysia, Thailand
10. A.moszkowskii Gill Indonesia
11. A.cumingiana (Decne) Ridl Philippines
12. A.filaria (Oken) Merr Philippines
13. A.apiculata Merr Philippines
14. A.acuminate Philippines
15. A.crassna Pierrei ex Lecomte Việt Nam, Campuchia, Lào
16. A.baillonii Pierrei ex Lecomte Việt Nam, Campuchia, Lào
17. A.banaense P.H.Ho Việt Nam
18. A.rugosa L.C.Kiet & P.J.A.Kessler Việt Nam
19. A.khasiana H.Hallier Ấn Độ, Bhutan

Bài viết nên đọc: Trầm hương là gì? Những thông tin thú vị về trầm hương

Rừng cây gió bầu tại Việt Nam

Đặc điểm của cây gió bầu

Cách nhận biết cây gió bầu

Theo các nghiên cứu, cây dó bầu trưởng thành thường cao trung bình 20 m với đường kính 30-40 cm và tán rộng khoảng 8-10 m. Sau 7-10 năm, thân cây xuất hiện nhiều lỗ nghĩa là có trầm tự nhiên, được giữ nguyên. Các lỗ này được hình thành do bị sâu đục thân tấn công, buộc cây tiết tinh dầu bảo vệ, từ đó tạo ra gỗ trầm (gỗ ngấm tinh dầu) – Theo VnExpress

Cây gió bầu có thân cao, lá dài, thân cây màu xám đốm trắng. Gỗ cây gió bầu rất mềm và có màu trắng. Cây gió bầu thường ra hoa kết trái vào mùa hè từ tháng 3 đến tháng 6. Cây gió bầu ưa sống ở các khu rừng rậm nhiệt đới.

Cây gió bầu trầm hương sở hữu những đặc điểm nổi bật như sau:

• Độ cao trung bình phổ biến nhất là 15-25m.
• Thân cây có đường kính to nhất lên đến 60cm với màu xám, vỏ nhẵn.
• Gỗ cây gió bầu có phần bên trong lớp vỏ là thịt gỗ màu vàng nhạt.
• Lá cây dó bầu có hình bầu dục, hình trứng hoặc hình ngọn giáo.
• Lá cây gió bầu có phần mặt trên phiến lá nhẵn bóng và có màu xanh đậm, mặt dưới lại có màu nhạt hơn và phần lông mềm.
• Không chỉ ở phần lá, cành non và phần cuống lá cũng có lông mềm.

Lá cây dó bầu được dùng làm các loại trà trầm hương cao cấp

Về hoa cây gió bầu, chúng thường mọc thành chùm ở nách lá. Chúng có hình chuông và có lông ở miệng. Ở Việt Nam, khoảng tháng 2-3 sẽ có hoa và đến khoảng tháng 6-7 dương lịch thì quả sẽ chín. Quả cây gió bầu có từ 1-2 hạt. Hạt khi chín có màu nâu. Phần ngoài cứng, bên trong mềm và có tinh dầu nên không lưu trữ được lâu.

Hình ảnh quả cây gió bầu

Điều kiện để cây gió bầu sinh trưởng tốt

Để cây gió bầu phát triển và sinh trưởng tốt, môi trường xung quanh cần đáp ứng các điều kiện sau:

• Về thời tiết: Nhiệt độ trung bình hàng năm từ 20-25 độ C, lượng mưa từ >1500mm/năm tránh lụt úng trên 1 giờ, độ ẩm khoảng >80%.
• Về đất đai: Đất ẩm, tơi xốp, độ dày tầng đất trên 40cm, nhiều mùn. Cây dó bầu không sinh trưởng tốt trên các loại đất đá vôi, cát hoặc ngập úng.
• Một số bệnh thường gặp ảnh hưởng đến cây gió bầu nên chú ý: Lở ở cổ rễ, thối thân, cháy lá, phấn trắng, sâu ăn lá, sâu đục thân,… Cách khắc phục là sử dụng các loại thuốc đặc trị để hạn chế tác nhân của sâu bệnh.

Hình ảnh giống cây gió bầu khi còn nhỏ

Địa điểm phân bố của cây gió bầu

Cây gió bầu phân bố chủ yếu ở khu vực rừng mưa của các nước Châu Á như Việt Nam, Lào, Indonesia, Thái Lan, Campuchia, Malaysia, bắc Ấn Độ, Borneo, Trung Quốc và New Guinea.

• Việt Nam được cho là có trữ lượng và chất lượng trầm rất lớn.
• Ở nước ta, cây dó bầu phân bố tương đối nhiều, trải dài từ Bắc vào Nam. Trong đó, Khánh Hòa được xem là xứ sở trầm hương.

Rừng cây gỗ gió bầu ở miền trung Việt Nam

Ở Việt Nam, cây dó bầu gồm có 3 loại phổ biến là Aquilaria crassna (dó núi), Aquilaria banaensae (Dó Bà Nà), và Aquilaria baillonii (Dó Baillon), phân bố tại các địa bàn như:

• Phía Bắc: Hoàng Liên Sơn, Vĩnh Phú, Hòa Bình, Hà Tây, Quảng Ninh, Bắc Hà, Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Bắc.
• Miền Trung: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tỉnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên, Quảng Nam, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa.
• Tây Nguyên: Gia Lai, Kontum, Đắk Lắk.
• Miền Nam: Bình Thuận, Lâm Đồng, Bình Phước, Đồng Nai, Tây Ninh, An Giang, Kiên Giang, Đảo Phú Quốc.

Đặc biệt, cây gió bầu thấy nhiều trên suốt chiều dài của dãy Trường Sơn. Tuy nhiên, do sự khai thác không kiểm soát, hiện nay chỉ còn thấy cây gió bầu ở những vùng xa xôi, đầu nguồn rừng già. Nếu bạn muốn biết cây gió bầu có trồng được ở miền Bắc không, câu trả lời chính là có.

Rừng cây gió bầu

Có thể bạn chưa biết: Cây trầm hương sống ở đâu?

Cây gió bầu có tác dụng gì? Lợi ích kinh tế từ trầm hương

Làm tinh dầu trầm hương

Cây gió bầu sau khi tạo ra trầm thì toàn bộ thân, rễ, lá của cây dó bầu đều được sử dụng để chưng cất tinh dầu trầm hương. Ngoài ra, với những cây gió tạo ra trầm hương, giá trị của nó có thể lên đến hàng tỷ đồng.

Tinh dầu từ Trầm Hương là một trong những sản phẩm đắt giá từ cây gió

Sự khác biệt về trầm hương kỳ nam bạn đã biết chưa? Rất nhiều người nhầm lẫn về 2 loại này.

Làm sánh trầm

Một trong những lợi ích thường được khai thác từ cây dó bầu chính là sánh trầm hương. Sánh là lớp mỏng trên thân cây dó có chứa trầm hương, thường được dùng để xông hoặc làm thành các sản phẩm sánh ghép trầm hương.

Trên tay mẫu trầm sánh

Cây gió bầu cũng có thể làm ra những chiếc vòng trầm hương vô cùng đẹp mắt. Tham khảo bộ sưu tập vòng trầm hương chất lượng cao tại đây.