Cây Dừa Cạn – Vị thuốc Nam quý cho sức khỏe và làm đẹp

Cây hoa dừa cạn (bông dừa) không chỉ là một loại cây làm cảnh xanh tốt và nở hoa quanh năm, mà còn có những giá trị thực dụng khác như chữa vết bỏng nhẹ, zona thần kinh và đau nhức mô mềm. Ngoài ra, dừa cạn còn được kết hợp với một số dược liệu khác trong bài thuốc uống hỗ trợ điều trị ung thư, tiểu đường, cao huyết áp và bệnh trĩ. Hãy cùng tìm hiểu thêm về cây dừa cạn – vị thuốc Nam quý cho sức khỏe và làm đẹp.

Mô tả dược liệu dừa cạn

1. Đặc điểm cây hoa dừa cạn

Dừa cạn là một loài thực vật thân thảo, nhỏ, chiều cao chỉ khoảng 40 – 80cm. Cây thường mọc thành bụi, lá xanh quanh năm, thường mọc đối xứng, có phiến hình trứng dài và hai đầu hẹp nhọn. Hoa của cây có màu trắng, đỏ hoặc màu hồng, thường mọc đơn độc ở các kẽ lá phía trên và có mùi thơm đặc trưng. Quả của cây cũng có kích thước nhỏ, chứa khoảng 10 – 20 hạt nhỏ, có màu nâu nhạt. Cây dừa cạn xanh tốt và nở hoa quanh năm.

2. Bộ phận dùng

Rễ, thân cây và lá của cây dừa cạn được sử dụng để làm thuốc.

3. Phân bố

Dừa cạn mọc hoang và được trồng nhiều ở các quốc gia có khí hậu nhiệt đới như Indonesia, Ấn Độ và Việt Nam. Ngoài ra, cây bông dừa cũng được trồng tại châu Mỹ, châu Phi và châu Úc.

4. Thu hái – sơ chế

Dừa cạn có thể được thu hái quanh năm. Sau khi thu hái, dược liệu cần được rửa sạch, phơi hoặc sấy khô hoàn toàn.

5. Bảo quản

Dừa cạn cần được bảo quản trong nơi khô thoáng, tránh ẩm và nhiệt độ cao.

6. Thành phần hóa học

Cây dừa cạn chứa 0.1 – 0.2% alkaloid, trong đó gồm có một số thành phần chủ yếu như catharanthin, vindolin, prinin, vinblastine,…

Vị thuốc dừa cạn

1. Tính vị

Dừa cạn có tính mát và vị đắng.

2. Quy kinh

Chưa có ghi chép về quy kinh của dừa cạn.

3. Tác dụng dược lý của cây dừa cạn

• Công dụng của cây dừa cạn theo Đông Y:

  • Tác dụng: Tiêu viêm, tiêu thũng, hoạt huyết, thông tiểu và hạ áp.
  • Chủ trị: Tiêu hóa kém, lỵ, đái tháo đường, tiểu tiện khó, cao huyết áp, bỏng nhẹ, ung thư, mất ngủ.

• Công dụng của cây dừa cạn theo nghiên cứu dược lý hiện đại:

  • Tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư bạch cầu (bệnh máu trắng).
  • Vincristin trong dừa cạn có tác dụng ức chế tế bào ung thư nhưng có thể gây ức chế thần kinh và gây hại cho thai nhi.
  • Lá và thân bông dừa có tác dụng lọc máu và làm săn da.
  • Thành phần hóa học trong cây dừa cạn có tác dụng lợi tiểu và tẩy giun.

4. Cây dừa cạn trị bệnh gì?

Hiện nay, dừa cạn được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh ung thư máu, tăng huyết áp, tiểu đường, zona thần kinh, bỏng nhẹ, mất ngủ, rong kinh, nhiễm trực khuẩn lỵ, bệnh trĩ, u xơ tuyến tiền liệt và khí hư ở nữ giới.

5. Cách dùng – liều lượng

Bông dừa được sử dụng chủ yếu ở dạng cao lỏng, sắc uống hoặc đắp ngoài. Nếu dùng uống, chỉ nên sử dụng từ 8 – 20g dược liệu khô mỗi ngày.

Lưu ý và Kiêng kỵ khi dùng cây dừa cạn

• Không nên dùng dừa cạn cho người có huyết áp thấp, phụ nữ mang thai và người đang cho con bú.
• Dùng dược liệu ở liều quá cao có thể gây mù và tử vong. Do đó, không nên dùng quá 50g dừa cạn mỗi ngày.
• Alkaloid trong bông dừa có thể gây ra một số phản ứng bất lợi như táo bón, viêm miệng, nôn mửa, buồn nôn, viêm thần kinh, giảm số lượng bạch cầu, rụng tóc, chán ăn, tắc ruột,…
• Một số chuyên gia cho rằng, cây hoa dừa cạn màu trắng có tác dụng dược lý cao hơn cây màu hồng hoặc đỏ.
• Các hoạt chất trong dừa cạn như vinblastine và vincristine có tác dụng chống ung thư, nhưng sử dụng tùy tiện có thể gây ngộ độc và tử vong.

Dừa cạn là một vị thuốc Nam quý và được ứng dụng trong nhiều bài thuốc trị bệnh. Tuy nhiên, dược liệu này chứa độc tính mạnh, nên bạn không nên tùy tiện sử dụng bài thuốc uống khi chưa có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.

Để biết thêm thông tin và chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh, bạn có thể ghé thăm Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh.