Cây cảnh Bonsai – Nghệ thuật cây cảnh làm đẹp cho đời

Cây Bonsai là một loại cây cảnh quý và được nhiều người chơi cây cảnh ưa chuộng. Nghệ thuật tạo cây cảnh Bonsai thuộc lĩnh vực nghệ thuật và người tạo ra nó được gọi là nghệ nhân. Thật không dễ để tạo ra dáng bonsai với những hình thù kỳ dị, độc đáo, mang tính chất trừu tượng. Nhưng thông qua hình dáng cây sau khi tạo hình xong, chúng ẩn chứa cả một triết lý sâu xa và đầy ý nghĩa. Vì vậy, phong trào chơi cây bonsai handmade ngày càng thịnh hành, đặc biệt ở lứa tuổi trung niên và những người thuộc tầng lớp thượng lưu. Nếu bạn tìm hiểu chi tiết và cặn kẽ hơn thì bạn sẽ thấy hứng thú với loại cây cảnh này và tìm được cho mình chậu bonsai vừa ý nhất.

Cây bonsai là gì?

Để hiểu cây bonsai là gì, chúng ta cần tìm hiểu về lý do có tên gọi là bonsai. Trong đó, bon có nghĩa là chậu, khay đựng, còn sai có nghĩa là cây, trồng cây. Gom bonsai lại thành nghĩa là cây cảnh nhỏ có hình dáng được trồng trong chậu. Nhằm giúp bớt sự nhàm chán, qua nhiều đời, các thế hệ nghệ nhân đã tạo ra nhiều dáng thế để tăng thêm nét sinh động.

Nguồn gốc cây bonsai

Cây bonsai là tác phẩm nghệ thuật có hồn và sức sống nhất so với các loại cây xanh khác. Nghệ thuật bonsai xuất hiện từ thời kỳ đầu của nhà Hán tại Trung Quốc. Sau đó, nó đã phổ biến rộng sang Nhật Bản và Hàn Quốc. Trong đó, Nhật là nước góp phần tạo nên các cây bonsai tiền tỷ.

Tương truyền kể rằng khi xưa, người dân phát hiện trên núi có rất nhiều cây nhỏ mọc hoang với hình dáng giống cây cổ thụ cùng với sức sống vô cùng mãnh liệt. Vì thế, người ta đã đem chúng về và trồng trong chậu. Qua nhiều quá trình cắt tỉa, uốn nắn, chỉnh sửa đã giúp hình thành cách tạo cây bonsai đẹp.

Phân biệt cây bonsai với cây dáng thế và cây cảnh trồng chậu

Cây sứ bonsai hoàn toàn khác hẳn với cây sứ dáng thế. Cũng như cây bonsai mai chiếu thủy khác với cây mai chiếu thủy trồng chậu. Chúng ta có thể hiểu sự khác biệt này thông qua các cách giải nghĩa sau:

• Cây bonsai là cây được trồng trong chậu, được cắt tỉa và sử dụng kẽm làm cây bonsai để tạo nên vẻ đẹp với một hàm ý sâu xa.
• Cây dáng thế là cây cảnh nghệ thuật qua bàn tay tác động của con người để nó đẹp hơn.
• Cây cảnh trồng chậu chỉ là các cây xanh được trồng trong chậu.

Phân loại cây bonsai

Dựa vào trọng lượng và kích cỡ

• Loại bonsai 1 tay, hay bonsai mini, là cây bonsai nhỏ được trồng để bàn làm việc.
• Loại bonsai 2 tay là loại có chiều cao khoảng từ 15 – 70cm, được chia thành hai nhóm nhỏ tính theo chiều cao.
• Loại bonsai 4 tay, hay bonsai sân vườn, cao khoảng 70 – 180cm, phải có 2 người khiêng.

Dựa vào dáng cây

Chúng ta rất khó tính chính xác có bao nhiêu loại bonsai khi dựa vào dáng cây. Bởi nó còn phụ thuộc vào ý tưởng của nghệ nhân tạo dáng cây bonsai. Những dáng cây nổi bật nhất là Các dáng cây cơ bản: bonsai tam đa, bonsai thác đổ, bonsai ngũ phúc, bonsai thất hiền, bonsai đại trượng phụ, bonsai song thụ, thế long chầu hổ phụng, dáng tiên nữ, thế bonsai đại lâm mộc, bạt phong.

Các dụng cụ làm cây bonsai đẹp cần có

Để có thể tạo nên cây bonsai đẹp, các bạn cần phải có bộ công cụ chuyên nghiệp. Với dạng bonsai handmade, ngoài nguyên liệu làm cây bonsai handmade còn cần chuẩn bị thêm hạt cườm làm cây bonsai, kiềm… và thêm búa, đục để đẽo và tạo hình nếu làm cây bonsai bằng gỗ. Còn với cây xanh, cần phải chuẩn bị dây kẽm hoặc dây đồng, dụng cụ cắt tỉa, và đến cửa hàng bán chậu trồng cây bonsai để chọn chậu đựng ưng ý với dáng cây. Với loại mini, nên thêm kệ để cây bonsai. Như vậy sẽ dễ trưng bày tác phẩm của mình hơn.

Ý nghĩa cây kiểng bonsai

Thông qua cây bonsai, con người rèn luyện được tính kiên trì và nhẫn nại. Tùy theo dáng cây và loại cây tạo hình bonsai, nó sẽ có những hàm ý, ý nghĩa cụ thể hơn. Điển hình như cây kim quýt bonsai mini với ý nghĩa chính của kim quýt là mang tài lộc và sung túc đến cho gia chủ. Nhưng nếu kim quýt được tạo thế Quần tụ tam sơn thì ý nghĩa sẽ giúp cho tài lộc dồi dào cùng với gia đình luôn sung túc, quây quần bên nhau.

Tiêu chuẩn về cây bonsai đẹp

Theo nghệ thuật cây bonsai Nhật Bản, một bonsai đẹp hoàn mỹ phải đạt 4 yếu tố cơ bản. Đó là cổ, kỳ, mỹ và văn. Bên cạnh đó, bonsai lý tưởng còn dựa vào các yếu tố khác như thần, phụ, tử, quân và các đạo tam cương, ngũ thường, tam tòng và tứ đức. Vì thế, trong cắt tỉa, người ta sẽ dùng dây đồng làm cây bonsai để tạo tạo dáng cho cây dựa vào các nguyên lý này.

Các kỹ thuật cần nắm nếu tự làm cây bonsai

Cây bonsai đẹp phải đi kèm với kỹ thuật cắt tỉa cây bonsai, tạo dáng và uốn cây bonsai, và làm liền sẹo mặt cắt cây bonsai lớn. Mỗi kỹ thuật đều có quy trình và nguyên tắc riêng. Chúng ta cần quan sát tổng thể trước khi cắt tỉa cây để tạo bonsai, xác định chính xác để cắt bỏ đi các cành xoắn và cuộn không tự nhiên, những cành đã che đi phần thân cây. Cần phải thường xuyên cắt tỉa các cành thừa mới phát triển ra. Đồng thời, cần phải quấn và uốn cây để tạo dáng cây cảnh bonsai đẹp.