Cây Bạc đầu ông – Một viên đạn chống vi khuẩn và vi sinh vật

Bạc đầu ông (hồ vương sứ giả) không chỉ có tác dụng ức chế vi sinh vật, lỵ amip và một số vi khuẩn gây bệnh phổ biến, mà còn là một loại dược liệu được sử dụng trong bài thuốc trị viêm gan cấp tính, viêm ruột, tiêu chảy, viêm âm đạo, và nhiều bệnh khác nữa.

Mô tả dược liệu bạch đầu ông

1. Đặc điểm cây bạch đầu ông

Bạch đầu ông là một loại thực vật thân thảo, cao khoảng 10 – 40cm. Thân cây nhỏ, màu xanh lục, có lớp lông trắng mịn bao phủ. Rễ cây gầy, nhỏ, dài và hình trụ, dài khoảng 6 – 20cm. Bên ngoài rễ cây có lông tơ màu trắng, bên trong có màu nâu đất.

Hồ vương sứ giả là một loại thực vật thân thảo, hoa mọc ở ngọn và có màu tím trắng. Lá mọc so le, với lá ở gốc có kích thước lớn hơn và cuống dài hơn lá ở ngọn. Phiến lá hình trắng, nhọn ở hai đầu, mép lá có răng cưa không đều. Hoa mọc thành cụm ở ngọn, hình đầu, và có màu trắng. Quả hình trứng ngược, màu vàng nâu. Cây ra hoa vào tháng 3 – 5 và có quả vào tháng 5 – 6 hàng năm.

2. Bộ phận dùng

Toàn cây bạch đầu ông được sử dụng để làm dược liệu.

3. Phân bố

Cây mọc phổ biến ở các nước thuộc Châu Phi, Châu Đại Dương và Đông Á.

4. Thu hái – sơ chế

Dược liệu bạch đầu ông có thể được thu hái quanh năm, và có thể sử dụng dược liệu tươi hoặc phơi khô. Bạn có thể bào chế rễ cây bạch đầu ông theo những cách sau đây:

• Tẩm rượu, sao qua.
• Rửa sạch bùn đất, loại bỏ rễ con và cạo bỏ lớp tơ bên ngoài. Sau đó, xắt nhỏ, phơi khô, và dùng sống hoặc sao lên và dùng đều được.

5. Bảo quản

Dược liệu bạch đầu ông cần được bảo quản trong nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm và ánh nắng mặt trời.

6. Thành phần hóa học

Dược liệu bạch đầu ông chứa các thành phần hóa học như Anemonol, Glucose, Proanemonin, Pulsatoside, Anemonin, Okinalin, Ranunculin, Okinalein, Okinalin, Oleanolic acid, Sitoseterol,…

Vị thuốc bạch đầu ông

1. Tính vị

Bạch đầu ông có vị đắng, ngọt, và tính hàn.

2. Quy kinh

Bạch đầu ông quy kinh vào Vị và Đại trường.

3. Tác dụng của cây bạch đầu ông

Công dụng của cây bạch đầu ông bao gồm thoái nhiệt, thanh can, lương huyết và an thần.

• Công dụng của cây bạch đầu ông theo nghiên cứu dược lý hiện đại:

  • Tác dụng kháng vi sinh vật: Nước sắc từ cây bạch đầu ông có tác dụng ức chế vi khuẩn Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Shigella dysenteriae,…
  • Tác dụng kháng lỵ trực tràng amip: Nước sắc từ dược liệu có tác dụng ức chế trùng Amoeba, Entamoeba histolytica và Trichomonas Vaginalis.
  • Tác dụng trị lỵ amip: Nghiên cứu cho thấy dược liệu có tác dụng trong việc điều trị lỵ amip cấp và mãn tính.
  • Tác dụng điều trị lao xương và lao hạch: Dược liệu có tác dụng điều trị bệnh lao xương và lao hạch sau khi đã vỡ mủ, nhưng tác dụng chậm nên cần điều trị trong thời gian dài.

• Công dụng của cây bạch đầu ông theo Đông Y:

  • Tác dụng: An thần, thoái nhiệt, thanh can và lương huyết.
  • Chủ trị: Vết rắn cắn, đinh nhọt, lỵ amip, chảy máu cam, trưng hà, bụng đau, bướu cổ, trĩ sưng đau, lỵ do huyết, chảy máu, hắc lào, chàm, suy nhược thần kinh, hoàng đàn cấp tính, đau dạ dày, tiêu chảy, sốt, ho, sổ mũi,…

4. Cách dùng – liều lượng

Bạch đầu ông có thể được sử dụng ở dạng đắp ngoài và sắc uống. Nếu dùng uống, chỉ nên sử dụng từ 8 – 12g mỗi ngày.

Bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu bạch đầu ông

Bạch đầu ông được phối hợp với nhiều dược liệu trong nhiều bài thuốc trị bệnh trĩ, viêm âm đạo, ho,…

1. Bài thuốc trị bệnh lỵ kèm sưng họng vào mùa xuân hè:

• Chuẩn bị: Mộc hương 15g, hoàng liên và bạch đầu ông mỗi vị 30g.
• Thực hiện: Đem sắc với 5 bát nước còn lại 1.5 bát. Sau đó chia nước sắc thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày.

2. Bài thuốc trị trĩ ngoại gây đau nhức và khó khăn khi đại tiện:

• Chuẩn bị: Rễ tươi của cây bạch đầu ông.
• Thực hiện: Giã nát và đắp trực tiếp vào vùng giang môn.

3. Bài thuốc trị chứng thoát vị bẹn:

• Chuẩn bị: Rễ bạch đầu ông tươi.
• Thực hiện: Giã nát và đắp trực tiếp lên chỗ sưng đau.

4. Bài thuốc trị trẻ nhỏ bị rụng tóc:

• Chuẩn bị: Rễ bạch đầu ông.
• Thực hiện: Giã nát và đắp vào ban đêm.

5. Bài thuốc trị lỵ amip:

• Chuẩn bị: Bạch đầu ông 40g.
• Thực hiện: Sắc lấy nước uống. Với những trường hợp bệnh nặng, dùng thêm 40g dược liệu sắc lấy 100ml nước, đem thụt vào giang môn 1 lần mỗi ngày.

6. Bài thuốc trị trĩ ra máu, lỵ ra máu do nhiễm độc ly amip:

• Chuẩn bị: Hoàng liên 6g, tần bì và hoàng bá mỗi vị 12g, bạch đầu ông 20g.
• Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống.

7. Bài thuốc trị nhọt sưng đau và lở da do nhiệt độc:

• Chuẩn bị: Băng phiến 2g và bạch đầu ông 160g.
• Thực hiện: Đem các vị tán bột mịn, sau đó dùng bạch đầu ông nấu với nước thành cao, trộn với băng phiến và dán cao vào vùng da cần điều trị.

8. Bài thuốc viêm âm đạo và âm đạo ngứa ngáy:

• Chuẩn bị: Khổ sâm và bạch đầu ông mỗi vị 20g.
• Thực hiện: Rửa sạch dược liệu, đem nấu nước rửa âm đạo.

9. Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh tăng huyết áp:

• Chuẩn bị: Hy thiêm, chua me đất và bạch đầu ông mỗi vị 15g.
• Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống, dùng liên tục trong thời gian dài cho đến khi huyết áp ổn định.

10. Bài thuốc trị ho, sốt và sổ mũi:

• Chuẩn bị: Lá gừa (sanh), ngũ trảo, rễ bồ hòn và bạch đầu ông mỗi vị 15g.
• Thực hiện: Đem các vị nấu lấy nước uống, dùng bài thuốc liên tục trong vòng 3 – 5 ngày.

11. Bài thuốc trị chứng suy nhược thần kinh:

• Chuẩn bị: Rau bợ và chua me đất mỗi vị 12g, hy thiêm và bạch đầu ông mỗi vị 15g.
• Thực hiện: Đem các dược liệu rửa sạch và sắc lấy nước uống. Thực hiện 2 – 3 liệu trình, mỗi liệu trình kéo dài 10 ngày.

12. Bài thuốc trị chứng rong kinh và rong huyết:

• Chuẩn bị: Bạc thau, bạch đầu ông và lá ngải cứu mỗi vị 20g.
• Thực hiện: Đem các vị rửa sạch, giã nhỏ và lọc lấy nước uống. Uống liên tục trong vòng 10 ngày trước kỳ kinh. Thực hiện 3 lần trong 3 tháng sẽ thấy triệu chứng thuyên giảm rõ rệt.

13. Bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm gan cấp gây vàng da:

• Chuẩn bị: Diệp hạ châu và bạch đầu ông mỗi vị 30g (dùng khô).
• Thực hiện: Sắc uống, ngày dùng 1 thang. Dùng bài thuốc liên tục trong vòng 10 ngày rồi ngưng 5 ngày, sau đó lặp lại liệu trình.

Kiêng kỵ và Lưu ý khi sử dụng dược liệu bạch đầu ông

• Không sử dụng cho người bị lỵ, tiêu chảy do hư hàn và huyết không có nhiệt tà.

Cùng tìm hiểu thêm về Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh tại Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh.