Cây Một Lá: Bí quyết chăm sóc cây cảnh độc đáo

Cây một lá, hay còn được biết đến với các tên gọi khác như Trân châu diệp và Thanh thiên quỳ, là một loại cây đặc biệt chỉ có một lá duy nhất và một thân rễ. Với công dụng bổ phổi và trị ho, cây một lá đã trở thành một loại liệu pháp được sử dụng trong dân gian. Hãy cùng tìm hiểu về cách trồng và chăm sóc cây một lá qua bài viết sau đây.

1. Mô tả cây một lá

Cây một lá (Nervilia fordii) là một loại cỏ sống lâu, cao từ 10 – 20cm, và có củ tròn to. Chúng chỉ mọc lên một lá duy nhất sau khi hoa tàn. Lá của cây có hình tim tròn, xếp theo các gân lá hình chân vịt, và có màu tím hồng. Cánh hoa của cây một lá có màu trắng, đốm tím hồng và màu vàng hơi xanh lục. Cây ra hoa và kết quả vào những tháng 3, 4 và 5. Sau khi hoa tàn, lá mới sẽ phát triển và cây chỉ mang hoa hoặc quả, không có lá, hoặc chỉ mang lá, thường là một lá duy nhất.

2. Khu vực phân bố cây một lá

Cây một lá thường mọc ở kẽ núi đá, nơi thấp và ẩm ướt, dưới bóng cây to hoặc dưới đám cỏ dày đặc. Chúng hiếm khi mọc ở bờ ruộng hay các môi trường khác. Cây một lá phổ biến ở các tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn. Ngoài ra, nó cũng có thể được tìm thấy ở một số tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Tuyên Quang, Hà Tây, Hoà Bình, Sơn La, Lai Châu và nhiều vùng núi khác.

3. Thu hái và sử dụng cây một lá

Khi thu hái cây một lá, bạn nên chỉ thu hái lá để bảo vệ giống cây. Sau khi thu hái, lá có thể được chế biến theo hai cách sau:

• Cách thứ nhất: Rửa sạch lá và phơi khô cho đến khi lá trở nên giòn. Sau đó, vò lá để tạo ra dạng khô và ngày vò 2-3 lần.
• Cách thứ hai: Rửa sạch lá và đổ qua nước sôi, sau đó làm như cách trên.

Có thể có những nơi chỉ rửa sạch lá và phơi khô mà không vò hay nhúng nước sôi. Lá nhỏ của cây một lá có chất lượng tốt, có màu tro sẫm hoặc lục đen, và có mùi thơm.

4. Thành phần hóa học của cây một lá

Cây một lá chứa triterpenoids, steroid, flavonoids, các axit hữu cơ, axit amin và các thành phần khác.

5. Tác dụng dược lý của cây một lá

Mặc dù có rất ít nghiên cứu về cây một lá, nhưng đã có một số nghiên cứu được công bố về tác dụng của nó. Một số tác dụng dược lý của cây một lá bao gồm:

• Rhamnocitrin, một chất chiết xuất từ cây một lá, có khả năng ức chế hoạt động nội mô mạch máu. Việc kích hoạt nội mô mạch máu là nguyên nhân chính gây ra sự sản xuất quá nhiều cytokine, dẫn đến cơn bão cytokine và bệnh lý nghiêm trọng trong các bệnh truyền nhiễm như SARS và bệnh viêm phổi COVID-19.
• Chiết xuất từ cây một lá có tác dụng chống ung thư và kéo dài tuổi thọ ở chuột thực nghiệm. Ngoài ra, nó còn cải thiện khả năng điều hòa miễn dịch của chuột.
• Tổng số flavonoid chiết xuất từ cây một lá có thể giúp điều trị hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

6. Công dụng và liều dùng của cây một lá

Dược liệu của cây một lá thường được xuất khẩu và ít được sử dụng trong nước. Theo y học truyền thống, cây một lá được sử dụng để chữa lao phổi, làm mát phổi, giảm đau và có tác dụng giải độc. Công dụng và liều dùng của cây một lá bao gồm:

• Bồi dưỡng cơ thể, làm mát phổi, chữa lao phổi và ho: Mỗi ngày dùng 10-20 lá cây một lá để sắc hoặc hấp đường, hoặc chế biến thành cao lỏng để uống.
• Chữa viêm nhiễm và lở loét: Sử dụng lá cây một lá tươi giã nát và đắp lên các vị trí đau nhức, mụn nhọt và các vết lở loét viêm nhiễm ngoài da.
• Chữa viêm miệng và viêm họng cấp tính: Nhai sống lá cây một lá còn tươi.

Tóm lại, cây một lá là một loại cây cảnh độc đáo với nhiều công dụng trong y học dân gian. Tuy nhiên, trước khi sử dụng cây một lá, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị. Đừng quên truy cập Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh để tìm hiểu thêm về các loại cây cảnh khác và cách chăm sóc chúng.

Chú ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế ý kiến và hướng dẫn từ bác sĩ.

Dược sỹ Nguyễn Trần Anh Thư