Các Thế Cây Bonsai
Một trong những thú vui tao nhã, mang đậm tính nhân văn của người Việt là chơi cây cảnh. Đặc biệt, các thế cây cảnh lại mang ý nghĩa phong thủy riêng, mang tính nghệ thuật rất cao và thậm chí là thể hiện con người của nghệ nhân.
NỘI DUNG
- 1 4 dáng cây cơ bản trong nghệ thuật cây cảnh
- 2 Tham khảo các thế cây cảnh cổ truyền, hiện đại phổ biến khác
- 2.1 1. Nhất thế trụ kình thiên
- 2.2 2. Thế tam đa
- 2.3 3. Thế ngũ phúc
- 2.4 4. Thế vũ trụ
- 2.5 5. Thế trung bình ngay
- 2.6 6. Thế trung bình cong
- 2.7 7. Long cuốn thủy
- 2.8 8. Thế long thăng
- 2.9 9. Thế long giáng
- 2.10 10. Thế long đàn phượng vũ
- 2.11 11. Thế lưỡng Long tranh châu
- 2.12 12. Thế long bàn hổ phục
- 2.13 13. Thế long mã hồi đầu
- 2.14 15. Thế trực liên chi
- 2.15 16. Thế trực quan tử liên chi
- 2.16 17. Thế tùng thập
- 2.17 18. Thế thất hiền
- 2.18 19. Thế chữ vương chữ tường
- 2.19 20. Thế quần tụ tam sơn
- 2.20 21. Thế xuy phong
- 2.21 22. Thế bạt phong hồi đầu
- 2.22 23. Thế phượng vũ
- 2.23 24. Thế thác đổ
4 dáng cây cơ bản trong nghệ thuật cây cảnh
Dáng hay thế cây cảnh là khái niệm duy chỉ có tại Việt Nam, mỗi một dáng cây được làm theo một chủ đề nào đó và mang ý nghĩa đặc biệt. Ví dụ một số dáng cây phổ biến như thế tiều phu quải tử, thế phượng vũ, thế hạ lập, …. Vậy Chậu cây xuất khẩu mời các bạn tham khảo 4 dáng cây cơ bản cùng ý nghĩa được truyền tải của từng loại.
Dáng cây là cây được tạo hình nghệ thuật từ phương pháp tỉa, uốn, bó, … từ một cây có trong thiên nhiên. Dựa trên độ nghiêng của cây so với mặt đất, có 4 dáng cây cơ bản là: Trực – Siêu – Bay- Huyền …
Một điều cần lưu ý là khi phối tiểu cảnh, bạn nên thử vị trí của các dáng cây này trên một sườn núi để có cái nhìn chính xác nhất.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn kỹ thuật uốn cây cảnh cơ bản nhất phải nắm
1. Dáng trực
Dáng trực là các cây mọc trên đất bằng, phân chia làm hai loại là trực quân tử và trực lắc.
Dạng Trực quân tử thì thân cây thẳng mọc thẳng đứng, mang tính chất không thay đổi và thon dần về đỉnh. Dáng này rất hiếm gặp trong tự nhiên mà phải nuôi từ nhỏ kết hợp với quá trình nhiều lần cắt giật.
Dáng Trực lắc hoặc dáng trực gặp nhiều ngoài thực tế. Dáng thân cây dưới thon dần lên ngọn phần lắc và thường được các nghệ nhân uốn nắn theo chủ ý nhất định.
>>> Xem thêm: Chi tiết cách tạo dáng cây sung cảnh đơn giản và một số mẫu tham khảo
2. Dáng siêu
Thường ở chân núi những cây mọc ở ngoài tự nhiên do ánh sáng chỉ chiếu một bên nên cây cũng siêu theo hướng đó để tiếp xúc với ánh sáng tạo nên dáng siêu. Những cây siêu, có thân nghiêng dần về phía trái hoặc phải dần từ gốc đến ngọn. Ngoài ra, cũng có thể do tác dụng của ngoại lực như gió mạnh hoặc có vật gì đó chèn ép làm cây bị nghiêng.
Dù bị nghiêng hẳn về một bên nhưng thân cây vẫn cứng, thẳng, các tàn lá phía trên vẫn phát triển bình thường và tạo thành tán lá cân xứng về mọi phía.
3. Dáng bay
Những cây có dáng là những cây dáng thoai thoải trên sường núi thoai thoải, các nhánh thấp nhất mọc ở mép, trong chậu nhánh cao nhất cũng chỉ tầm lưng chậu. Dáng này được nhiều người chơi rất thích vì vừa dễ tạo lại cho góc nhìn lạ mắt.
4. Dáng huyền
Những cây có dáng huyền là những cây mọc trên sườn núi, dốc đứng, các nhánh thấp nhất thấp hơn hẳn cả đáy chậu tạo dáng trông như một ngọn thác đổ chảy nước, rất đẹp. Từ dáng huyền rất nhiều kiểu biến thể khác nhau.
Ngày nay, nhờ vào quá trình tạo dáng kết hợp với sự phát triển tiến bộ bonsai nên có thêm rất nhiều dáng nhưng tất cả đều phát triển từ cơ sở các dạng cơ bản trên.
>>> Xem thêm:
- Cách uốn cây sanh dáng thác đổ cho dáng chuẩn và luôn xanh tốt
- 【Top】Các loại cây bonsai phổ biến hiện nay
Tham khảo các thế cây cảnh cổ truyền, hiện đại phổ biến khác
1. Nhất thế trụ kình thiên
Nhất thế trụ kình thiên ít có người uốn sửa vì thiếu nhã nhặn, khiêm tốn mà chọc trời khuấy nước, kiên cường, bất khuất. Để tạo thế này phải tìm cây cổ thụ trực thọ, gốc to lớn, rễ vững chắc, có thân gồ ghề và không có nhánh, chỉ có một tàn ngọn duy nhất có bốn năm nhánh xoè ra, đồng thời vươn lên để chống đỡ, các nghệ nhân phải cắt tỉa tàn ngọn này bằng phẳng hoặc lúp búp chớ không so le. Dáng này biểu tượng cho người anh hùng không phục tùng ai hết.
>>> Xem thêm: Các thế mai vàng đẹp và ý nghĩa phong thủy của chúng
2. Thế tam đa
Thế tam đa hay còn được gọi tam tài, tam giáo hoặc là thiên, địa, nhân nữa. Để tạo thế này thì phải là cây cổ thụ, gốc thân to, nhưng các nghệ nhân chỉ uốn có ba tán tròn chung quanh thân cây; Trong đó tàn thứ nhất là một mâm tròn, hớt tỉa lúp búp, nhưng nhỏ hơn, mỏng hơn; Tàn thứ ba là tàn ngọn, cách xa hơn tàn thứ hai hớt tỉa tròn nhưng nhỏ hơn hai tàn trước. Tàn ngọn này cũng tỉa lúp búp chứ không vươn cao. Do dáng này nên cây kiểng có dáng lùn mập, tuy nhiên vì là cây cổ thụ nên tạo sự cân đối, rất đẹp.
Thế tam đa tượng trưng cho ba ông Phước, Lộc,Thọ. Cả ba tàn cây đều tròn, đẹp và tượng trưng cho sự vĩnh cửu, sung túc, hạnh phúc, giàu sang và sống lâu theo tích ba ông Phước – Lộc – Thọ cũng rất hay.
>>> Xem ngay: Hướng dẫn tạo dáng cây cảnh chi tiết, đơn giản
3. Thế ngũ phúc
Thế tam đa và thế ngũ phúc đi đôi với nhau, cả hai thế này đều là cây trực thọ; vì cây ngũ phúc năm từng nên có thể uốn như cây tam đa rồi nuôi thêm 2 tàn nữa y như vậy là đạt rồi. Ngoài ra, có thể tạo dáng cây đối thành 5 tầng theo lối chiết chi tứ diện cũng được. Nhưng lưu ý tất cả các tàn đều phải uốn tỉa ngang bằng lúp búp, không được vươn lên cao. Thế ngũ phúc to cao và đẹp hơn thế Phước – Lộc – Thọ với ý nghĩa muốn chúc tụng cao hơn nữa là “Phước – Lộc – Thọ – An – Khang” (Phúc: tốt lành may mắn, có lộc giàu có nhiều ruộng đất, Thọ: sống lâu trăm tuổi, An: sống yên ổn không bị xáo trộn, Khang: vui vẻ, chết êm ải thoải mái). Đúng là câu chúc tụng đẹp đẽ và đầy đủ nhất.
4. Thế vũ trụ
Để tạo Thế vũ trụ thì phải là cây cổ thụ; gốc rễ lồi lõm, xoè ra bốn phía; thân to xù xì, đứng thẳng; phân cành nhánh theo lối chiết chi tứ diện, có thể có từ ba đến năm tàn to. Cây được uốn hình quạt, nằm ngang, dưới to, trên nhỏ, tỉa lúp búp; ngọn uốn hồi đầu thượng, gần như hình nón và không vươn lên cao. Lưu ý phải uốn đúng luật âm dương, cành tả, hữu, tiền, hậu đầy đủ, sum suê đầy đặn. Thế này tượng trưng cho cả không gian và cả thời gian vĩnh cửu.
5. Thế trung bình ngay
Thế trung bình là thế rất phổ biến, bạn có thể dễ dàng bắt gặp thế này vì kiểng xưa còn để lại rất nhiều. Thế này là cây độc thụ, thân thì thẳng đứng và có bộ rễ xòe ra, nổi lên trên mặt chậu, mặt đất, gốc to lồi lõm, đặc biệt nếu có thể uốn được hình thú thì càng tốt, thân xù xì phân cành nhánh theo lối chiết chi hay tư diện.
Nếu gốc cây có dáng hơi ngả về bên phải thì nhánh thứ nhất sẽ bẻ về bên dương, ngược lại đoạn thứ hai uốn trở về bên âm, còn đoạn thứ ba thì uốn trở lại về bên dương để quy căn, lưu ý nhánh thứ ba cũng phải bẻ trở về bên dương và đến đoạn thứ tư thì nên uốn đứng thẳng đảm bảo ngay gốc để cây không đổ ngã. Với thế kiểng này thì chỉ uốn hơi nghiêng lại một chút, tàn thứ năm thì ngọn cần phải uốn hồi đầu.
Đây là cây kiểng dễ uốn dễ sửa, bạn chỉ cần phân tàn nhánh cho hài hòa cân đối thì dáng cây sẽ đẹp. Chính vì thế, thế này là biểu tượng về đạo đức, ngay thẳng thật thà.
6. Thế trung bình cong
Thế trung bình cong có thân uốn cong cong như long thân. Đặc biệt mà bộ rễ chân nôm hoặc hình thú thì rất tuyệt đẹp, ở đoạn thứ nhất thân ngay đã cong về một bên rồi và tàn thứ nhất cần phải ngả về hướng thân cây, tuy nhiên ở đoạn thứ hai thì phải trở lại uốn cong quy căn ngay và đến đoạn thứ ba thì sửa thành cây trực, giữ thế trung bình. Uốn tứ diện, so le và dưới to trên nhỏ các chi nhánh nhưng lưu ý ngọn cần phải uốn hồi đầu trung tựa như đuôi cá.
Nếu muốn làm bộ kiểng tam tài có 3 cây, tượng trưng cho Thiên – Địa – Nhân, thì có thể uốn 2 cây trung bình cong giống nhau và kết hợp với cây trung bình ngay.
7. Long cuốn thủy
Thế Long cuốn thủy chính là uốn theo hình ảnh của rồng hút nước, thường thì thế này được uốn với cây kim quýt hoặc mai chiếu thủy.
Để tạo thế Long cuốn thủy cần gốc to, sau đó uốn cong lại giống như đầu rồng cúi xuống uống nước và cần thêm mắt, mũi, miệng trong nhỏ ngoài to. Để uốn thân cong giống như rồng đang uốn khúc thì cần các cành thân tứ diện làm chân và mây, lưu ý không xòe dài quá nhưng phải vươn móng bám vào mây tạo nên dáng giống như rồng đang lấy thế để hút nước, còn cành hầu thì làm mây che lấy thân, phần ngọn thì có thể vươn lên và xòe ra để làm đuôi hoặc hồi đầu vừa cân đối, dáng đẹp, đứng vững vàng.
8. Thế long thăng
Thế Long thăng thì có hai cách uốn tùy theo quyết định của nghệ nhân và tùy theo đánh cây:
- Cách thứ nhất: Trên ngọn cây uốn đầu rồng. Rồng bay lên thì đầu ở trên là hoàn toàn hợp lý, nhưng rất khó uốn vì ngọn cây nhỏ hơn gốc cây thì làm sao uốn đầu nằm trên ngọn cho đạt. Đặc biệt, Rồng thường có đầu to, đuôi nhỏ, nên phải làm sao cho đầu rồng to, cộng thêm mũi miệng nữa nên là khó tạo dáng cho đẹp. Phần thân rồng thì dễ, uốn cong cong và các nhánh làm chân làm mây ôm lấy thân cây.
- Cách thứ hai: Đầu rồng nằm dưới gốc cây và thăng lên như thế việc tạo dáng để rồng cất đầu bay lên khó hơn cách một. Trong thế này, dáng rồng vương lên, các bộ phận Mắt – Mũi – Miệng sừng lên, hai chân trước vươn móng chòm lên, còn hai chân phía sau thì hạ thấp và đuôi vẫy đập như cất cánh bay lên. Đặc biệt, thân mình rồng phải quật khởi thì mới đúng điệu trong nghệ thuật Thăng. Thế này biểu trưng cho sự cương quyết, luôn muốn vươn lên, luôn phấn đấu để tiến bộ.
9. Thế long giáng
Thế Long giáng thì có điệu bộ ngược lại với thế Long thăng và dễ uốn hơn.
Thế này, đầu chúi xuống, phần ngực nằm trên mặt chậu, các cành nhánh thì làm mây bao quanh chân uốn khúc tự tư thế đáp xuống, phần đuôi thì mềm dẻo, để làm bánh lái điều khiển và cần phải toát lên vẻ êm ái, nhẹ nhàng tự nhiên. Nhưng vẫn thể hiện sự oai phong lẫm liệt vốn có của rồng – con vật rất dũng mãnh trong bộ tứ linh.
Đặc biệt lưu ý, khi tạo thế này bắt buộc phải đầu to và đuôi nhỏ, các cành nhánh được xếp gọn lại hình thành dáng hạ xuống thì đẹp, biểu trưng cho tính ôn hoà, mềm mỏng tuy nhiên không kém phần oai phong và quyền lực.
10. Thế long đàn phượng vũ
Thế Long đàn Phượng vũ có nghĩa chim phượng hoàng múa trên mình rồng, bay bướm hơn những thế cây khác. Để tạo thế có thể uốn với 1 cây hoặc 2 cây chung trong một chậu.
- Trong thế này, ở cây thứ nhất, gốc to được uốn dáng nằm trên miệng chậu, ngẩng lên làm đầu rồng. Thân được uốn cong và hạ thấp, các chi thì xòe ra hướng bốn phía thể hiện chân và mây, phần ngọn ngã về sau như đuôi rồng.
- Ở cây thứ hai, 2 rễ chẻ ra làm chân phượng, phần thân ngã ngang, ôm lấy mình rồng, cành hậu thân thì uốn để làm đầu và đuôi chim phượng, cành hai bên phần tả hữu xòe ra uốn thành 2 cánh chim với dáng đang múa, phần ngọn thì làm mây. Để dáng đạt chuẩn, thì cần uốn cây sao cho thật mềm mại và dịu dàng thế hiện được phượng đang múa, phần tàn nhánh thì xòe ra, phần trên mình rồng thì uốn khúc nhịp nhàng.
Thế chim Phượng múa trên lưng Rồng biểu trưng cho quyền uy của bật vua chúa, rất đẹp, ngày xưa thế này chỉ có trong cung đình.
11. Thế lưỡng Long tranh châu
Thế này là thế kiểng cổ thường gặp uốn với 2 cây mai chiếu thủy hoặc cần thăng kim quýt. Phải uốn song thọ chung một chậu, uốn đối xứng như 2 con rồng dáng uốn khúc, giao đầu để tranh hạt minh châu ở giữa. Hiện nay thế này thường uốn với cùm nụm rô với nòng bằng kẽm, cây lớn đến đâu, thì gài vô đến đó trong vài ba năm là tạo thành, thân 2 con rồng, đấu đầu lại nhìn quả châu, còn nhánh thì làm chân và mây, phần đuôi uốn ngẩng lên và xòe ra tựa rồng múa rất đẹp. Khi uốn hai cây mai chiêú thủy rất quý. Thế lưỡng Long tranh châu nhân ra “Sư tử hí cầu” (hai con sư tử giỡn với quả cầu), cũng uốn hai cây đối xứng với quả cầu. Tương tự thế “Loan phụng hòa mình” (hai con loan và phượng múa) quấn quýt nhau tựa cặp uyên ương vô cùng duyên dáng…
12. Thế long bàn hổ phục
Thế long bàn hổ phục là rồng nằm uốn khúc, đồng thời nằm sát đất, chịu khuất phục chầu chủ nhân. Thế này vô cùng khó uốn, cần chọn 1 cây kiểng to có 2 thân hay 2 cây trồng chung 1 chậu, bộ rễ là hình chân thú nằm xòe ra ở phía trước, để “tả thanh long, hửu bách hổ” thì 2 chân của hổ phải chồm ra, còn 2 chân của rồng thì ngấu xuống (gốc trên mặt chậu, đầu ngẩng lên, thân uốn cong họa mình rồng, các cành 2 bên tả hữu chiết chi làm mây, 2 cành trước và sau thì làm chân xòe móng ra, ngọn hồi đầu làm đuôi, dáng mềm mại, uyển chuyển.
Cây phía bên phải, có gốc và thân bò trường lên chậu, phần đầu cúi xuống, các chi được tỉa nhỏ ôm lấy thân, phần ngọn vươn lên tỉa như tàn chổi nhỏ để làm đuôi. Thế long bàn hổ phục có dáng nằm chầu khuất phục nhìn vừa hiền hòa lại không kém phần uy nghi, dáng biểu tượng cho quyền lực, rất đẹp và rất hay.
13. Thế long mã hồi đầu
Thế long mã hồi đầu gồm 2 cây to khác nhau hoặc có cùng 1 gốc, tuy nhiên phải là 1 cây cao còn 1 cây thấp, rễ xòe ra như chân thú.
Cây thấp có thân to, ngắn nằm ngang, phần ngọn uốn làm đầu ngẩng lên, không có tàn nhánh, uốn dáng ngựa nằm quay đầu trở lên. Cây cao thân long, uốn cong cong vẹo vẹo, chi được phân theo tứ diện, nhánh xòe ra 4 hướng làm chân và mây, phần ngọn được uốn tàn to tựa bông sen sau đó bẻ xuống để làm đồng rồng quay trở lại.
Thế này cực khó uốn, cần phải chọn những loại cây mềm và dẻo như mai, có nhiều rễ. Cần phải uốn hài hòa nhìn mới đẹp, đặc biệt làm sao để tạo thành hình rõ ràng để người nhìn vào biết thì mới hay.
15. Thế trực liên chi
Thế này cây uốn dáng trực, thẳng đứng, từ thế trực quân tử mà ra, tuy nhiên liên chi được tạo từ nhiều cành nhánh quấn lấy nhau, đồng thời ôm sát thân, mới xòe ra ngoài thành tàn tứ diện, chóp dưới to trên nhỏ, tạo nên sự sum suê đầy đủ, cân đối hài hòa, không chỗ nào khuyết rất đẹp, biểu tượng người phong lưu, ấm no sung mãn, vui vẻ và hạnh phúc.
16. Thế trực quan tử liên chi
Thế này tựa như hai thế trên tuy nhiên có 2 hay 3 cây tử bao quanh thân cây mẹ, thường là cây mai chiếu thủy.
Tuy thân trực, tàn nhánh lại ôm các cây con ở dưới. Thế này các cây sống độc lập, mỗi cây có đủ tàn nhánh riêng biệt, không nhờ cây mẹ, đan xen thành một quần thụ nhỏ tuyệt đẹp, biểu tượng cho lòng thương người, đặc biệt là thể hiện được nét tươi vui của trẻ thơ.
17. Thế tùng thập
Thế tùng thập biểu tượng cho người quân tử, khỏe mạnh, dũng cảm, bất khuất nên được uốn dứt khoát để thể hiện được tính ngay thẳng. Ngày xưa, các cụ dùng cây tùng uốn làm mẫu cho những loại cây kiểng lá kim khác. Vì cây tùng có dáng thân đứng thẳng, các thàn nhánh nằm ngang 2 bên với khoảng cách đều đặn và dưới to trên nhỏ tuyệt đẹp và phù hợp với thế này.
Thế này chỉ đạt khi giữ được chữ thập tự nhiên không quá cứng ngắt vì thế cần chọn cây cổ thụ, tàn nhánh rũ xuống nếu không như người đứng dang tay giữa trời thì không còn là cây kiểng nửa. Lưu ý trong 1 giàn kiểng, ít nhất phải có cây tùng, cây bách để thể hiện sự vững chãi lâu bền.
18. Thế thất hiền
Thế thất hiền biểu tượng cho tấm lòng thanh thoát, vô tư, tựa như uống rượu ngâm thơ mà không hề màn đến sự đời. Thế này cao lớn, một ngọn, nhiều tàng, cộng lại là 7 tầng. Bộ rễ chân nôm, thân thế trực, nhưng cần uốn bẻ qua lại theo tả hữu và theo chi âm dương thì đẹp hơn.
- Đoạn thân thứ nhất uốn cong qua bên phải cùng với nhánh thứ nhất
- Đọan thứ 2 quay ngược về bên trái: cứ như thế luôn phiên cho tới từng thứ sáu
- Đọan ngọn: đứng thẳng, uốn “hồi đầu trung“
Lưu ý tất cả các tàn uốn hồng tâm hoặc tròn lúp búp, ở dưới to còn trên nhỏ, cụ thể từng nhánh:
- Nhánh thứ nhất (phủ địa): uốn sà xuống mặt đất
- Nhánh thứ hai (triều nhiên): vươn lên một chút, và đối xứng nhánh phủ địa
- Nhánh thứ 3 (chiếu thủy soi nước): uốn nằm ngang hơi hạ xuống như để nhìn nước, tuy nhiên vì nắng, ngọn nhánh quang hợp tự vươn lên, nên cần uốn sửa để không cho vươn lên quá cao.
- Nhánh thứ tư (nghinh phong): cong qua và quẹo lại, như thể đang phe phẩy với gió, phần đầu cành uốn xoay theo hướng gió tựa kiểu sơn thủy tuyệt đẹp.
- Nhánh thứ 5 (quán vũ): uốn hơi vươn lên tựa hứng mưa rơi – xương tuyết, nhưng cần phải uốn trở xuống, không để vươn lên quá cao.
- Nhánh thứ 6 (nhánh trung bình): nằm ngang, cân đối, không quá dài không quá ngắn, cùng các nhánh trên nối liền với phần ngọn, uốn kiểu “hồi đầu trung” để tạo được dáng cây hài hòa và đầy đủ.
Để tạo được dáng cây đẹp, phải luôn uốn tỉa cành nhánh, cành vươn lên cao uốn trở xuống, cành thấp quá cần uốn vươn lên để giữ sự cân đối. Theo câu “Cực dương biến âm, cực âm biến dương” sao cho dáng cây không khuyết, khi thưởng thức thì vừa ý thỏa lòng.
19. Thế chữ vương chữ tường
Cũng như cây tùng thập thế vương tường uốn theo hình chữ vương, chữ nho có 3 tầng nằm ngang, như chữ dương là con dê, nhưng còn đọc là tường có nghĩa là may mắn, điềm tốt lành, như kiết tường dùng để chúc mừng, để cầu được nhiều điều tốt lành, may mắn, có phước…
Thế này có ba từng nằm ngang và có hai ngọn nhỏ. Thế nay tuy rất đơn giản nhưng rất khó uốn, cả ba từng đôi, giăng ngang, phải uốn được ba tàn văn, ba tàn võ, thành ra sáu tàn, dưới to trên nhỏ. Uốn đúng thế rất đẹp. Cây vương tùng nếu là cây cổ thụ thì quí giá vô cùng, tượng trưng thiên mệnh ý chí tối cao vô thượng của các bậc vua chúa.
20. Thế quần tụ tam sơn
Thế này gồm ba cây kiểng trong một chậu, còn được gọi là tam tài. Thế quần tụ tam sơn gồm 3 cây kiểng trực thọ đứng gần nhau ngay hàng, chính giữa là cây cao (có 5 tàn), ở 2 bên là cây thấp (ba tàn mỗi cây), tuy nhiên có thể so le một ít.
Thế này các cành có thể giao nhau nhưng phải liên kết và cân đối và đủ 3 cây thì mới đẹp. Vì thế thế tam sơn là biểu tượng về sự đoàn kết. Đặc biệt, để tạo núi đẹp, nghệ nhân uốn thế tam sơn với cây tùng, cây bách, xếp thành hình “chữ sơn”.
21. Thế xuy phong
Thế xuy phong hoặc xiêu phong cũng có nghĩa là một, trong đó “xuy” là chữ hán, còn xiêu là chữ nôm, đều phải uốn nghiêng khoảng 30 – 40 độ do bị gió xô đẩy.
Là cây cổ thụ, gốc rễ lồi lên hình thú hoặc thân nôm, thân phải uốn cong như long thân đồng thời quy căn hồi đầu, các nhánh có thể uốn chiết chi hoặc tứ diện, tuy nhiên cần vươn ra để giữ thăng bằng chống lại sức gió. Vì thế gọi thế nghinh phong, bốn tàn một ngọn nhưng mà cành phải được uốn về phía gốc để khỏi đổ ngã, thế cây xuy phong cần phải uốn cặp để xếp cùng cây trung bình tạo bộ ba cây.
Cây bên phải là cây âm, đối xứng với cây bên trái là cây dương (Nam tả hữu nữ). Cây trung bình đứng giữa là cây dẫn đàn, đứng thế chủ động của bộ kiểng.
22. Thế bạt phong hồi đầu
Như tên gọi, thế cây này giống như có gió lớn xô đẩy mạnh nên thân cây ngã từ 60-70 độ. Theo hướng gió, các cành đều ngã về một hướng tuy nhiên để vững chắc thì phần ngọn phải quy căn và hồi đầu.
Hai nhánh dưới phải “vương tiền phóng hậu“, giữa trọng tâm ở lòng chậu, vì thế 2 nhánh trên dù có chút chênh vênh nhưng vẫn rất vững, giữ được thăng bằng.
Các cành trông có vẻ sơ vơ, xiêu vẹo, nhưng vẫn chống chọi ới sức gió biểu hiện ý chí “hiên ngang, không khuất phục“.
23. Thế phượng vũ
Thế phượng vũ phỏng theo dáng chim phượng đang múa. Thế này là cây độc phụ chân phương, có hai rễ nổi cao lên tạo thành 2 chân, phần thân ngắn vặt làm mình, còn ngọn hồi đầu thì làm đầu chim.
- Cành thứ nhất: uốn xèo ra phía sau để làm đuôi chim, 2 cành tả hữu uốn xèo ra tạo hình cánh chim đang múa. Người nghệ nhân tay nghề càng cao thì dáng cây sẽ uyển chuyển và mềm mại tựa cánh chim múa.
- Cành phụ: che thân làm hầu, ức ngắn gọn. Thế này phải có nét mỹ thuật, khi nhìn là biết chim phượng bay múa, tượng trưng cho tính yêu đời vui tươi.
24. Thế thác đổ
Thế thác đổ này là thế kiểng cố, rất hiếm thấy, đầy là thế huyền độc thụ, có thân nằm bò qua miệng chậu, thế này cây như bị trận cuồng phong làm ngã xuống ao, vì thế ngọn cây được bẻ cong, thòng xuống dưới thấp hơn đáy chậu.
Thế này dáng phải thật mềm mại, uốn cong tự nhiên theo luật hồi đầu tự nhiên, vừa vươn lên lúp búp và có từng bậc siêu đẹp. Thế này biểu hiện cho sức sống vì thế giúp người thưởng thức có cảm giác dễ chịu.
>>> Tham khảo: Cách uốn cây sanh dáng thác đổ cho dáng chuẩn và luôn xanh tốt
Mỗi người sẽ thích một thế cây riêng vì mỗi thế cây đều có vẻ đẹp và ý nghĩa đặc biệt riêng. Hy vọng phần chia sẻ đã giúp bạn hiểu thêm về các thế cây và ý nghĩa của chúng.