Cây Pơ Mu – Sự tinh túy của gỗ quý

Cây pơ mu, đặc tính sinh trưởng và đặc điểm hình thái cây pơ mu, gỗ pơ mu là gỗ gì? gỗ pơ mu thuộc nhóm mấy, gỗ pơ mu có tốt không? gỗ pơ mu có ứng dụng gì trong đời sống của con người?

Cây gỗ Pơ Mu

• Pơ mu: Fokienia.
• Gỗ Pơ Mu thuộc nhóm I (nhóm gỗ Việt Nam).
• Phơ mu là một chi trong họ Hoàng đàn, là trung gian giữa hai chi Chamaecyparis và Calocedrus.
• Gỗ Pơ mu còn có tên gọi khác trong tiếng Việt như: đinh hương, tô hạp hương, mạy vạc, mạy long lanh, khơ mu, hòng he.

Đặc tính sinh trưởng và đặc điểm hình thái của cây Pơ mu

Gỗ pơ mu là cây gỗ quý thân lớn và thẳng, tán hình tháp, không có bạnh ở gốc, chiều cao trung bình từ 25 – 30m. Vỏ cây có màu ánh nâu hay nâu xám, rất dễ bị tróc khi cây còn non. Những cây già có vỏ có các vết nứt theo chiều dọc. Nếu ngửi thấy có mùi thơm, cây có vòng đời kéo dài tới hàng trăm năm.

Lá trên cây trưởng thành mọc thành các cặp chéo chữ thập đối, các cặp so le không cách nhau đều đặn, như các vòng xoắn 4 trên cùng một mức. Cành lá được sắp xếp trong các hệ thống cành nhánh nhỏ bằng phẳng, với các nhánh cây nhỏ nằm trên một mặt phẳng. Các lá ở phần bên có dạng hình trứng và bị nén, còn các lá mặt có dạng mác ngược với đỉnh tam giác. Cây non thì có lá lớn hơn, dài 8 – 10mm và rộng 6mm.

Cây pơ mu không chịu được bóng râm và cần có khí hậu mát mẻ, nhiều mưa. Nó thường mọc trên các loại đất ẩm trong các khu vực miền núi, rừng rậm nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm. Trên sườn núi thường xen kẽ với một số loài cây lá rộng, lá kinh khác như sồi, cau, hồi nú, đỗ quyên… Tại Việt Nam, nó mọc trên địa hình đất đá vôi hay ngồi gốc granit từ độ cao 900m trở lên.

Ở nước ta, pơ mu phân bố trải rộng từ Lai Châu đến Ninh Thuận. Tại huyện Nam Giang (tỉnh Quảng Nam), người ta phát hiện pơ mu trong một quần thể cây cổ thụ trên dãy núi cao 1100m thuộc xã Laêê, Ladêê.

Gỗ pơ mu là gỗ gì? Gỗ pơ mu có tốt không?

• Gỗ pơ mu là một loại gỗ quý thuộc nhóm I trong bảng xếp hạng các nhóm gỗ tại Việt Nam. Gỗ pơ mu có vân đẹp, nhẹ và bền, không bị mối mọt, có tác dụng xua đuổi côn trùng. Theo kinh nghiệm dân gian, gỗ pơ mu có khả năng chống mọi chính vì vậy gỗ pơ mu được sử dụng rất nhiều trong ngành thiết kế nội thất cũng như ngành công nghiệp xuất khẩu.

• Gỗ pơ mu là một loại gỗ quý tương tự như các loại gỗ có dầu khác. Khi mới, gỗ pơ mu có màu rất sáng như gỗ thông, nhưng qua thời gian, màu sẽ bị xỉn, ngả vàng.

Ứng dụng của gỗ pơ mu trong đời sống của con người, giá trị kinh tế của gỗ pơ mu

• Gỗ pơ mu có một mùi thơm đặc biệt mà không loại gỗ nào có được. Gỗ pơ mu còn giúp xua đuổi muỗi và côn trùng. Nếu trong nhà bạn chỉ để một cục gỗ pơ mu, thì mỗi ngóc nhỏ trong nhà đều có mùi thơm thoang thoảng rất dễ chịu. Điều này giúp thần kinh luôn ổn định và điều hòa không khí trong nhà. Chính vì loại gỗ này được sử dụng rất nhiều trong làm chất liệu để thiết kế những sản phẩm trang trí.

• Gỗ pơ mu được khai thác từ rừng già nguyên sinh, nên chất gỗ rất đanh và cứng. Thớ gỗ nhỏ và mịn, độ liên kết giữa các tôm cao, nên gỗ rất dai và dẻo. Chính vì thế, gỗ pơ mu thường được sử dụng để làm sàn nhà. Sàn nhà từ gỗ pơ mu không bao giờ bị cong vênh, nứt nẻ mà hoàn toàn có khả năng chống mài mòn và mối mọt. Gỗ pơ mu cũng có thể làm vật dụng trong gia đình như giường tủ, ván sàn…

• Trước kia, gỗ pơ mu còn được dùng để đóng quan tài. Người Lào, Dao và Mông thường xẻ ván lợp nhà, làm vách, than pơ mu cho nhiệt lượng cao. Cây rễ còn dùng chưng cất tinh dầu để làm hương liệu và làm thuốc.

• Người dân vùng Tây Bắc thường dùng gỗ pơ mu để làm đui nhà, làm cầu thang, cột nhà, cánh cửa. Nếu các bạn có cơ hội qua Tây Bắc, hãy ghé thăm Mường Chiến vào bản Phẩy, bản Pa Chiến… Ở đây có rất nhiều ngôi nhà làm bằng gỗ pơ mu, có tuổi thọ lên tới 200 – 300 năm và hiện vẫn còn nguyên vẹn.

• Trong nội thất, gỗ pơ mu được dùng để tạc tượng, điêu khắc tranh. Vân gỗ sáng, lên PU đồng màu và mịn, chất gỗ được cho là không cứng nên rất thích hợp để tạc tượng di lạc, quan công, bộ tam đa… Ngoài ra, gỗ pơ mu còn được sử dụng để đóng bàn ghế, giường tủ…

Hiện nay, việc khai thác gỗ pơ mu được coi là trái phép tại Việt Nam, chính vì vậy những sản phẩm làm từ gỗ pơ mu có giá cũng không rẻ chút nào. Chỉ những gia đình thực sự có điều kiện mới chịu chi cho những sản phẩm từ gỗ này. Một sản phẩm được có lượng khách hàng đông đảo nhắm đến ở khu vực phía bắc chính là làm trần gỗ.

• Do gỗ quý và có tinh dầu có giá trị cao, cây pơ mu bị khai thác mạnh. Hiện nay, chỉ còn gặp rải rác ở một số nơi xa dân hoặc trên đỉnh và sườn núi hiểm trở. Loại cây này sinh trưởng chậm, nên số lượng giảm nhanh chóng.

Chơi cây cảnh – Nơi chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây cảnh.